gửi bởi tranthikimly » Thứ 4 19/11/08 22:47
Chào dokhoa! Tôi cũng xin góp một vài ý kiến nhỏ.
- Từ VH đã được người Trung Quốc sử dụng từ rất sớm. Quẻ Bí trong Chu Dịch có nói: "Quan hồ nhân văn dĩ hoá thành thiên hạ" (nghĩa là: quan sát dáng vẻ con người để giáo hoá thiên hạ). Như vậy, VH ở đây được dùng với nghĩa là "giáo hoá".
- Trong sách "Việt Nam văn hoá sử cương", xuất bản năm 1938, Đào Duy Anh có viết: " Người ta thường cho rằng VH chỉ là những học thuật tư tưởng của loài người, nhân thế mà xem VH vốn có tính chất cao thượng đặc biệt. Thực ra không phải như vậy. Học thuật tư tưởng cố nhiên là ở trong phạm vi của VH, nhưng phàm sự sinh hoạt về kinh tế, về chính trị, về xã hội cùng hết thẩy các phong tục tập quán tầm thường lại không phải là ở trong phạm vi VH hay sao? Hai tiếng VH chẳng qua chỉ chung tất cả các phương diện sinh hoạt của loài người, cho nên có thể nói rằng: VH tức là sinh hoạt".
- Còn Phạm Văn Đồng đã viết trong sách "VH và đổi mới" (sđd) như sau: "VH là một đề tài bao la như con người và sự sống,....Theo nghĩa rộng, nói một cách đơn giản, VH là tất những gì không phải thiên nhiên, nghĩa là tất cả những gì do con người, ở trong con người và liên quan trực tiếp nhất đến con người".
- Trần Ngọc Thêm cũng đã đưa ra định nghĩa về VH trong "Cơ sở VH Việt Nam", xuất bản năm 2000: "VH là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích luỹ ra trong quá trình hoạt động, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội".
Ngày nay, cùng với quá trình toàn cầu hoá, các quốc gia càng xích lại gần nhau hơn, càng có cơ hội giao lưu, tiếp nhận của nhau về mọi mặt nhiều hơn và đang có nguy cơ "khoác chung một bộ đồng phục". Chính VH đã giúp con người nhận ra chính mình, nhận ra đâu là điểm khác biệt giữa những người đứng cạnh nhau, giữa tộc người này với tộc người khác, giữa quốc gia này với quốc gia kia.
Như vậy, khi nói đến VH là nói đến con người, vì chỉ có con người mới tạo ra VH.
Khi nói đến hoạt động của con người mà kèm theo từ VH là để nhấn mạnh thêm mà không phải là một sự lạm dụng. Hay nói như MyDuyen thì nó giúp phân biệt VH với phi VH, phản VH là rất cần thiết.
dokhoa có nói VH ăn, VH ngủ,...là chúng ta đang lạm dụng từ VH, thì theo tôi đó không phải là lạm dụng mà là để nhấn mạnh hoạt động ăn, ngủ của con người mà thôi. Khi nói về ăn, ông bà ta có câu "Ăn trông nồi, ngồi trông hướng" cũng đã thể hiện tính VH trong đó, vì chúng ta không thể ăn bất cứ nơi đâu, bất kì lúc nào và bất cứ thứ gì mà chúng ta luôn chọn lựa nơi nào để ăn, khi nào nên ăn và nên ăn thứ gì. Khi ăn, chúng ta cũng phải biết chọn lựa thời điểm để ăn. Chúng ta không thể ăn trước trong khi mọi người chưa ăn (trừ trường hợp bất khả kháng), khi ăn ta cũng không thể ăn thức ăn mà người lớn chưa ăn tới... Chính việc chọn lựa đó đã tạo ra VH.
Và không chỉ có những hoạt động đó mới có VH, mà ngay cả những hoạt động khác của con người mà ta nghĩ là không có VH nhưng thực ra nó cũng có VH. Và tất nhiên có VH hay không là do ở chính người thực hiện hành vi đó chứ không phải bất cứ hành vi nào của con người cũng đều có VH.