chuối dưới góc nhìn văn hoá

[camnhung76]

Chuối dưới góc nhìn văn hoá

chuối là một loại cây ăn quả, thuộc họ chuối, tên gọi các loài cây thuộc chi Musa. Chuối là từ thường được dùng để chỉ các loài quả chuối mềm và ngọt. Quả chuối ra thành nải treo, mỗi nải có tới 20 quả và mỗi buồng có 3- 20 nải.. , nặng từ 30- 50 kg. Dân gian hay gọi là chuối hột (chuối dại) và chuối lá. Nhưng hầu hết loại chuối buôn bán để ăn là loại thiếu hột
Các tiêu chí đánh giá dựa trên hệ toạ độ C- T- K
Chủ thể: Con người
Thời gian: Chuối được dùng trong ngày lễ, tết, bữa ăn
Không gian: Chuối được trồng ở nơi có khí hậu nhiệt đới, ẩm ướt
Xét chuối qua các đặc trưng văn hoá
Tính giá trị
Chuối có nhiều tác dụng đối với con người, là “trái của cuộc sống”, cung cấp cho cơ thể toàn bộ sinh và khoáng tố cần thiết cho sức khoẻ con người, sinh tố như A B1 B2 B6 B12 C D E và khoáng tố như magiê, vôi kali, sắt..Giảm được nguy cơ đột quỵ, thiếu máu, tốt cho dạ dày..
Tinh lịch sử
Có ý kiến cho rằng chuối được thuần hoá đầu tiên ở cao nguyên New Guirea, vào khoảng năm 5000 TCN hoặc có thể từ năm 8000 TCN. Ở Châu phi có từ cuối TK6 SCN
Tính nhân sinh:
Cây chuối khi ra hoa, kết trái, trái chín thì cây chuối chết. Củ chuối nảy nở những cây chuối con khác
Tính biểu trưng:
Trong văn học nghệ thuật hay đề cập tới
Xét chuối qua bình diện văn hoá
Văn hoá tận dụng chuối
Dùng chuối chín tráng miệng sau bữa ăn, làm mứt. Thân chuối nấu canh, làm rau sống. Hoa chuối làm nộm. Lá chuối gói giò, bánh, nem chua..Quả chuối xanh làm thức ăn , làm gỏi..
Văn hoá đối phó với chuối
Đối phó với vị chát của chuối (chuối xanh).Ngâm với phèn chua, nước pha chút dấm, muối.
Đối phó với sự đơn điệu:Bổ sung thêm các loại thực phẩm khác khi chế biến thức ăn; thịt , cá, ốc, baba..
đối phó với chuối chín: cắt từng quả ra, lấy tờ báo khô bọc lại vài lớp, cho vào túi nilon buộc kín lại, rồi cho vào tủ lạnh, để được từ 7- 10 ngày
Văn hoá sùng bái chuối
Dùng làm địa danh: Hà nội có phố hàng chuối. Vườn chuối- quận 3- TP.HCM
Dùng đặt tên cho thương hiệu thời trang( Banana fahion), tên trang Web (http://www.banana. com).
Văn hoá lưu luyến chuối
In hình cây chuối, hoa chuối,nải chuối, quả chuối lên trang phục. Làm đồ trang sức có hình quả chuối. Sản xuất những sản phẩm có hương liệu mùi chuối

Không phải những hiện tượng nào có đầy đủ tính đặc trưng của văn hoá là được gọi văn hoá. Vậy nên, tôi chỉ xem xét chuối dưới góc nhìn văn hoá mà thôi. Xin được sự đóng góp của các thành viên trong lớp và các thành viên trong diễn đàn

[bagia]

Bagia xin được bổ xung thêm về văn hóa tận dụng chuối đó là: Dùng chuối để làm đẹp (đây là mục mà chị em phụ nữ nên quan tâm)

Chuối là loại quả rất lành tính, giúp nhuận tràng, bồi bổ khí huyết và còn là vũ khí làm đẹp đơn giản mà hữu hiệu.
Các nhà khoa học đã chứng minh, ăn chuối hàng ngày rất có lợi cho sức khỏe, giúp đại não phấn chấn hơn, giảm stress, giúp bạn luôn cảm thấy vui vẻ, thư giãn và là loại thực phẩm rất hữu ích cho sắc đẹp, được coi như phương pháp chống lão hóa da nhờ khả năng chống oxy hóa và hàm lượng vitamin dồi dào. Các chất kali, vitamin B6, B12, magiê… có trong quả chuối cung cấp một lượng vitamin và chất khoáng lớn cho cơ thể và có khả năng cung cấp đầy đủ các loại dưỡng chất thiết yếu cho làn da, ngoài ra còn có tác dụng làm đẹp tóc và dưỡng da tay.
Làm mặt nạ dưỡng da
Ăn chuối giúp bạn chăm sóc cơ thể từ bên trong và mặt nạ với quả chuối cũng có tác dụng tốt chăm sóc da từ bên ngoài. Mặt nạ dưỡng da với chuối chín đặc biệt hiệu quả với những làn da khô và da hỗn hợp, giúp da mềm,mịn. Tuy nhiên, dưỡng da với quả chuối cũng có thể dùng thích hợp với mọi loại da vì chuối rất lành tính và không gây kích ứng
- Làm mềm da mặt: Chuối chín nghiền nhuyễn, thoa chuối đã nghiền lên mặt trong khoảng 30 phút rồi rửa mặt sạch với nước. Chất tiết ra từ chuối chín làm cho tế bào da ở mặt nở ra, loại bỏ chất cặn bã trên da. Sau khi đắp mặt nạ dưỡng da với quả chuối, rửa mặt thật sạch với nước mát sẽ giúp se lỗ chân lông da mặt, cho một làn da hoàn hảo mịn màng.

Chuối chín cũng có thể kết hợp với một số thực phẩm khác để làm mặt nạ.
- Mặt nạ xoa dịu da cháy nắng: Kết hợp chuối chín với sữa chua hoặc mật ong để tạo thành hỗn hợp đặc biệt có tác dụng xoa dịu những vùng da cháy nắng.
- Tẩy tế bào chết: Nghiền nát chuối chín cùng đất sét trắng đắp lên mặt trong khoảng 20 phút, sau đó rửa sạch. Mặt nạ này giàu dưỡng chất và cũng có tác dụng giữ ẩm.
- Trị mụn: Chuối có khả năng kháng khuẩn một cách tự nhiên nên có tác dụng trị mụn. Nghiền nhuyễn chuối chín, trộn thật đều chuối đã nghiền với một lòng đỏ trứng gà, 1 thìa nước cốt chanh, một thìa mật ong, 1 thìa tinh dầu mầm lúa mì thành một hỗn hợp mịn. Đắp mặt nạ lên da mặt và cổ để từ 10 – 15 phút rồi rửa sạch với nước. Hỗn hợp này giúp làm sạch da, làm dịu mụn trứng cá, tẩy tế bào chết hiệu quả và làm mờ sẹo, vết thâm do mụn để lại.
- Loại bỏ hột cơm, mụn cóc trên da: Lấy phần bên trong của vỏ quả chuối đắp lên vùng da có hột cơm, mụn cóc, ủ lại bằng một mảnh vào quấn chặt sẽ giúp Loại bỏ hột cơm, mụn cóc trên da. Phần bên trong của vỏ chuối có thể dùng xoa lên những vùng bị muỗi đốt để giảm ngứa và sưng.
- Chăm sóc da tay: Nghiền nát chuối chín, thêm một ít bơ xoa lên tay và chà xát nhẹ sẽ giúp da tay thêm mịn màng.

Làm mặt nạ dưỡng tóc
- Chăm sóc tóc hư tổn: Nghiền nhuyễn quả chuối, trộn thêm 1-2 thìa mật ong hoặc vài giọt dầu quả hành rồi vỗ đều hỗn hợp lên tóc, xoa bóp nhẹ nhàng, ủ tóc từ 10-15 phút rồi xả lại tóc thật sạch. Sau đó gội đầu như bình thường.
- Chăm sóc tóc khô: Mặt nạ chuối và bơ sẽ giúp mái tóc mượt mà trở lại. Nghiền nhuyễn chuối với ½ quả bơ, đắp hỗn hợp lên tóc, ủ 15 phút rồi gội sạch.
- Loại bỏ gầu: Mặt nạ chuối và trứng gà sẽ giúp loại bỏ gầu, làm cho tóc suôn mềm. Trộn chuối đều với 1 lòng đỏ trứng gà, thêm vài giọt dầu ô liu. Thoa hỗn hợp lên tóc, ủ trong 30 phút rồi gội. sạch với nước.

[CaoLy]

Đề tài chuối của bạn rất hay. Quê tôi là một trong những vùng trồng chuối nổi tiếng nên tôi rất thích đề tài này. Tôi xin góp một vài ý nhỏ:

Chủ thể: Con người
Thời gian: Chuối được dùng trong ngày lễ, tết, bữa ăn
Không gian: Chuối được trồng ở nơi có khí hậu nhiệt đới, ẩm ướt

Đúng hơn có lẽ nên nói:
Chủ thể: Chuối trong quan hệ với Con người
Thời gian: Chuối được con người dùng từ xưa đến nay (trong và ngoài bữa ăn)
Không gian: Chuối được trồng ở vùng nhiệt đới, ẩm ướt và hiện nay quả chuối được xuất khẩu đến khắp mọi nơi.

Tính nhân sinh:
Cây chuối khi ra hoa, kết trái, trái chín thì cây chuối chết. Củ chuối nảy nở những cây chuối con khác

E rằng nói vậy không phải. Không phải cứ cái gì có sinh-trưởng-chết là có tính nhân sinh. Nếu cây chuối mọc ở trong rừng không ai biết đến thì nó không có tính nhân sinh. Tính nhân sinh chỉ có ở cây chuối nhà/vườn – đã được con người thuần dưỡng. Chuối hoang thân cao, quả nhỏ, chát không ăn được.

Tính giá trị & Văn hoá tận dụng chuối nên gộp lại với nhau. Có thể thêm: chuối có giá trị đến mức xưa đi thăm người ốm chỉ cần nải chuối với chục trứng gà là sang lắm rồi.

Quả chuối tiêu có một tính biểu trưng thú vị - đó là nó có hình dáng giống cơ quan sinh dục nam. Nhưng chỉ có ở vùng trồng chuối, và ở những dân tộc có óc liên tưởng mạnh như người Việt mới có biểu tượng này. Do vậy kéo theo văn hoá đối phó với chuối của người Việt là khi ăn chuối tiêu, nhất thiết phải bấm để bẻ đôi quả chuối ra. Khi nhìn thấy các ông bà Tây bóc ra để nguyên cả quả chuối mà cho vào miêng thì người Việt đỏ mặt xấu hổ y hệt như thấy các ông bà này đang “mút, bú” cái ấy vậy, và nghĩ trong đầu rằng cứ tưởng các ông bà Tây văn minh thế nào, hóa ra họ cũng tục tằn và thô lỗ thế!

Văn hoá sùng bái chuối
Dùng làm địa danh: Hà nội có phố hàng chuối. Vườn chuối- quận 3- TP.HCM
Dùng đặt tên cho thương hiệu thời trang( Banana fahion), tên trang Web (http://www.banana. com)

Những sự kiện đó cũng đều thuộc “văn hoá lưu luyến chuối” y hệt như việc “In hình cây chuối, hoa chuối,nải chuối, quả chuối lên trang phục. Làm đồ trang sức có hình quả chuối. Sản xuất những sản phẩm có hương liệu mùi chuối” vậy.

Thuộc về “Văn hoá sùng bái chuối” có thể là việc chuối gắn bó với con người đến mức người Việt khi cúng hoa quả không bao giờ thiếu nải chuối được (nhất là trong mâm ngũ quả ngày tết.

Chúc bạn gặt hái được một topic thú vị.

[tuechi050672]

Bạn camnhung76 thân mến! Qua bài viết của bạn và bài trả lời của bạn Caoly tôi thấy rất đồng ý với một số ý kiến của bạn caoly về tính giá trị và văn hoá tận dụng chuối, tính biểu trưng, văn hoá lưu luyến chuối...

Còn chủ thể và tính nhân sinh của sự vật này thì tôi xin có một ý kiến trao đổi nho nhỏ như sau:

Về chủ thể: Vì tiêu đề bài viết của bạn là chuối dưới góc nhìn văn hoá cho nên chủ thể phải là các loại chuối như: chuối tiêu, chuối tây, chuối lá, chuối ngự, chuối rừng... Tôi nghĩ rằng như thế mới đúng với logic của tiêu đề bài viết.

Về tính nhân sinh: Các loại chuối nói chung không có tính nhân sinh. Bởi vì chỉ có những sự vật hiện tượng do hoạt động của con người tạo ra mới có tính nhân sinh.
Ở đây đúng như bạn caoly viết thì chỉ có chuối nhà đã được con người thuần dưỡng mới có tính nhân sinh.
Trên đây là một số đóng góp nhỏ của tôi với bài viết của bạn

[ngo thanh huong]

Tôi rất thích chủ đề của bạn NHUNG, bởi vì tôi là người thích ăn... chuối . Theo như tôi được biết thì chuối rất tốt cho sức khỏe, ví dụ như tôi đã nhìn thấy những vận động viên thể thao đăc biệt là môn tenis thì sau vài giây giải lao họ thường ăn 1 miếng chuối để bổ sung thêm dinh dưỡng cho cơ thể, tại sao họ không ăn loại hoa quả nào khác mà lại là chuối,điều đó chứng tỏ rằng trong chuối có rất nhiều chất dinh dưỡng, chỉ trong thời gian ngắn cũng giúp những vận động viên có thêm sức mạnh để tiếp tục thi đấu. Vậy bắt đầu từ hôm nay chúng ta nên ăn nhiều chuối vào nhé!!!

[alo_aiday_hh]

em thấy sự góp ý của bạn CAOLY cũng giống như những gì e định viết cho chị Nhung. E đồng ý với ý kiến của bạn ấy tính nhân sinh, sự vật bản thân nó chưa có văn hoá mà chỉ có văn hoá khi được gắn với chủ thể là con người và xét trong hệ toạ độ.
Đối phó với từng giai đoạn của chuối là:chuối xanh như đã nói để ngâm vào mẻ cho bớt nhựa và bớt màu nâu xỉn khi nấu ăn...chuối chín và quá nhiều ko ăn hết thì để phơi khô, sấy làm chuối khô. Và giá trị làm đẹp thì vô kể như BAGIA đã nêu.
Tuy nhiên việc tận dụng từ "chuối" để chỉ hành động, lời nói khác người, không ăn nhập vào vấn đề..mà giới trẻ hay dùng hiện nay như một thứ tiếng lóng. Chuối còn có già trị như một biểu tượng nữa ngoài biểu tượng cho bộ phận sinh dục nam đó là: người dân làng Cổ Nhuế (HN) hàng năm có tục thờ "phân" ở đình làng để nhớ tới một thời làng này có nghề hót phân, và Phân ở đây được làm từ quả chuối đã nẫu cho chui qua ống tre phọt ra từng cục nhìn rất giống phân.

[Ha Thi Huong]

Mình cũng bổ xung thêm một khía cạnh khác phong tục tập quán của từng vùng, ở mỗi cộng đồng tộc người khác nhau sử dụng cây chuối trong hệ thống tín ngưỡng, tâm linh. Người Việt, theo cổ tục, chỉ cúng gia tiên bằng chuối tiêu, thân chuối được cắt khúc làm chân hương, lót quan tài trong nghi lễ tang ma; người Thái dùng thân cây chuối để lót đế bếp trong nghi lễ lên nhà mới... nói chung, chuối là người bạn thân thiết đối với đân cư các khu vực nhiệt đới...

[tinhgv]

xin chào chủ topic về chuối dưới góc nhìn văn hóa.tôi nhận thấy rằng nếu xét ở góc độ văn hóa thì đúng là chuối mang nhiều tính giá trị to lớn và tôi muốn bình luận thêm về tính biểu tượng của cây chuối ở Việt nam và một số yếu tố thể hiện văn hóa tận dụng chuối.
Theo tôi thì 2 loại cây được coi là biểu tượng của đời sống người dân Việt Nam là cây tre và cây chuối,cây chuối từ lâu đã ăn sâu vào tiềm thức và đời sống của người dân quê tôi nó in đậm trong hồi ức của từng người có thể nói rằng
Đi đâu về những vùng làng quê Vn ta đều bắt gặp hình ảnh cây chuối thân mềm với những tán lá xanh mướt tỏa ra che rợp từ vườn tược đến núi đồi. cây chuối là loại cây dễ tính, nó phù hợp với nhiều loại đất, khí hậu của nhiều châu lục đồng thời cây chuối lại rất ưa nước, dễ trồng, phát triển nhanh và cho sản lượng cao nên hầu hết cây chuối thường được trồng cạnh ao hồ của mọi nhà ở nông thôn và cũng vì lý do đó mà cây chuối cũng đã đi vào thi ca, nhạc họa, đời sống văn hóa của người VN với vẻ đẹp dân dã, giản dị của làng quê.
Người ta thường trồng chuối chủ yếu để lấy quả ăn là chính thế nhưng lại có câu thơ:
[center]“ Chuối khoe rằng chuối đồng trinh
Chuối ở một mình sao chuối có con”.[/center]
Đúng thật vậy ngày nay có rất nhiều loại chuối ngon: chuối già, chuối xiêm, chuối sứ, chuối cơm, chuối sáp, chuối mật, chuối tiêu… Nếu để các nhà khoa học đặt tên thì dễ có đến hàng trăm loại chuối. quả chuối xanh, chuối chín có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon và hấp dẫn như chè, gỏi hay trong những ngày oi ả trên tay là cây kem chuối cũng đủ làm mát lạnh cả người. Những món ăn tuy đc làm từ 1 loại trái cây dễ tìm, dễ kiếm, đơn giản song đã để lại o biết bao nhiêu lần làm siêu lòng các du khách trong và ngoài nước.
Hầu như cây chuối đã cống hiến tất cả cho con người. Các bà nội trợ thường băm nhỏ thân chuối làm cám cho heo ăn hay khi đi ăn các loại bún ta sẽ cảm thấy kém phần ngon miệng nếu như ko có rau ăn kèm, lõi non của thân và bắp chuối bào mỏng. Lá chuối tươi dùng để gói bánh, gói giò và là một loại bao bì thân thuộc với môi trường ngoài ra lá chuối khô cũng dc dùng để gói những chiếc bánh gai.Ta cũng có thể bắt gặp hình ảnh những sợi dây cột của các cô bán hoa đó chính là bẹ chuối, chúng dc xé nhỏ phơi khô để làm ra những sợi dây cột như thế đấy. Còn 1 phần nữa mà ta ko thể bỏ qua đó chính là phần củ chuối, củ chuối vốn chỉ dùng để nhân giống, để nảy mầm thành cây con thế nhưng những khi đói kém nó lại là lương thực cứu sống con người qua lúc ngặt nghèo, thế mới biết cây chuối đã góp phần quan trọng như thế nào đối với đời sống của người VN
Sau đây là một số hình ảnh về văn hóa tận dụng Chuối
móc khóa hình quả chuối
sân khấu hình quả chuối
ghế ngồi hình quả chuối

[bagia]

Về giá trị của chuối, tôi xin bổ xung thêm vài ý nhỏ:
- Quả chuối là một trong những món ăn bổ dưỡng nhất của loài người. Chuối được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt cho cái tên cao kỳ: “Trái của cuộc sống”. Không hề cường điệu, chuối cung cấp cho cơ thể toàn bộ sinh và khoáng tố cần thiết cho sức khoẻ con người. Chuối không thừa chất béo nên khi ăn không làm tăng mỡ trong máu. Vì thế, chuối là món ăn bỏ túi cho người sợ tăng cân nhưng không tránh được cảm giác đói bụng. Chuối chứa rất ít muối nên rất thích hợp là món tráng miệng trên bàn ăn của người bệnh tim mạch, cụ thể là người cao huyết áp nhờ tác dụng vừa lợi tiểu nhẹ, vừa bổ sung kali cho cơ thể dễ bị thiếu hụt vì dùng thuốc lâu ngày.
- Ngoài ra, chuối còn có giá trị đặc biệt (Đàn ông nên quan tâm) đó là: Chuối có khả năng tăng hưng phấn chức năng sinh dục trong ý nghĩa toàn diện, có trước có sau. Theo nhiều nhà nghiên cứu, hoạt chất trong chuối không chỉ làm tăng hứng thú về "chuyện ấy", mà còn thu ngắn thời gian trở lại "sàn đấu" của quý ông. Dưới cái nhìn tượng hình, có thể hiểu “ăn gì bổ nấy”. Vì vậy các nhà khoa học đã có lời khuyên giới mày râu: Đàn ông nên ăn chuối.

[lena]

Đây cũng là đề tài mình rất thích. Mình xin bổ sung một số câu ca dao có hình ảnh chuối để nói đến văn hóa lưu luyến chuối.
Trồng trầu tưới nước cho vông
Cảm thương cây chuối đứng không một mình

Quý chi một nải chuối xanh
Năm bảy người dành cho mủ dính tay

Chuối khoe rằng chuối đồng trinh
Chuối ở một mình sao chuối có con

Gió đưa bụi chuối te tàu
Chồng Nam vợ Bắc làm giàu ai ăn

Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một như đường mía lau.

Buồng chuối non có bao nhiêu bẹ?
Cây chuối mẹ có bao nhiêu tàu?
Buồng chuối non buồng to, buồng nhỏ.
Cây chuối mẹ cây nhỏ cây to.
Trong thơ ca thì có, bài “cây chuối” nằm trong chùm thơ “Môn hoa mộc” (Quốc âm thi tập)của Nguyễn Trãi cũng là để nói về xuân sắc, xuân hương của cây cỏ, tuổi trẻ.
Tự bén hơi xuân tốt lại thêm,
Đầy buồng lạ, mầu thâu đêm.
Tình như một bức phong còn kín,
Gió nơi đâu gượng mở xem.
Hay hình ảnh đẹp đẽ của hoa chuối còn được nhà thơ Tố Hữu nhắc đến trong thi phẩm Việt Bắc nổi tiếng "Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi.
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.
....Còn nhiều nhiều nữa, mong các bạn bổ sung để chúng ta có được thêm những kiến thức thú vị về chuối.