MASK- MẶT NẠ, một góc nhìn văn hóa !

[ngo thanh huong]

Nói đến mặt nạ dường như ai cũng hiểu và có thể nhận biết nó giữa vô vàn những vật dụng khác, tôi xin đưa ra một cách hiểu về MASK:
Mặt nạ nguyên là một vật được dùng để cải trang tránh nhận dạng và để bảo vệ, nó xuất hiện từ thời tiền sử, được con người dùng mô phỏng hình thù xúc vật trong mục đích săn bắn.
* Lịch sử của mặt nạ:
Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy chiếc mặt nạ cổ nhất có niên đại 20.000 năm trước Công nguyên.
Vào thế kỷ XV, Leonardo Da Vinci đã phác thảo mô hình mặt nạ bảo vệ như một mảnh vải nhỏ nhúng nước, dùng che miệng mũi để chống lại hợp chất sunfua asen (thạch tín) và bột gỉ đồng (verdigris) mà lúc đó ông cho là một loại vũ khí hoá học. Đấy là mô hình mặt nạ được ghi nhận sớm nhất.
Bằng phát minh đầu tiên cho chiếc mặt nạ có chức năng bảo vệ ở Mỹ được cấp cho Lewis P.Haslett năm 1847 . Ông đã thiết kế một mặt nạ có các bộ phận gồm một mạng vải len ẩm và có một chỗ thoát hơi.
Sau đó năm 1850, Benjamin I.Lanne được cấp bằng phát minh về bình khí kính bảo vệ mắt và miếng cao su che mũi… Giữa những năm diễn ra cuộc nội chiến Mỹ và chiến tranh thế giới thứ I, có thêm hàng loạt những phát minh nữa về các thiết bị bảo vệ ra đời như mặt nạ cho nhân viên cứu hoả, cho công nhân hầm mỏ, mặt nạ của Theodore A.Hoffman (làm bằng vải bông và có mép viền co giãn) để chống lại dạng khí phun.
Mặt nạ cũng được dùng trong y học khá sớm, giai đoạn sau thời kỳ Louis Pasteur, khi biết đến các bệnh nhiễm khuẩn lây lan theo đường không khí, nhất là vi khuẩn lao do Robert Koch phát hiện, thì mặt nạ được coi như một phương tiện không thể thiếu để bảo vệ con người.
• Không gian của mặt nạ:
Mặt nạ được sử dụng phổ biến trọng hầu hết mọi không gian:
- Hiện có nhiều loại mặt nạ được sử dụng ở Châu Phi. Trong Tây Châu Phi, mặt nạ được sử dụng trong Masquerades- vũ hội hóa trang rằng một phần của hình thức tôn giáo ban hành lễ để giao tiếp với tinh thần và tổ tiên. Ví dụ là các đêm hội của Tiếng Yoruba, Igbo và Edo nền văn hóa, bao gồm cả Egungun Masquerades và miền Bắc Edo Masquerades. Các mặt nạ thường được khắc với một bất thường và các kỹ năng khác nhau của người nghệ sĩ thường sẽ có được nhận đào tạo của họ như là một người tập sự đối với một chủ thợ khắc - thường xuyên đó là một truyền thống đã được thông qua xuống trong một gia đình qua nhiều thế hệ. Như một nghệ sĩ giữ một vị trí tôn trọng trong xã hội, Tribal vì công việc mà họ tạo ra, không chỉ thẻ hiện tính thủ công hay kỹ thuật phức tạp mà còn là tinh thần, xã hội và kiến thức. [4] Phi mặt nạ cũng được sử dụng trong Mas hoặc Masquerade của Quần đảo Caribê Carnival.
- Tại châu Đại dương, vẻ đẹp và sự đa dạng của mặt nạ phát triển rất cao. Mặt nạ được sử dụng trong các nghi lễ và liên quan đến các hoạt động của xã hội bí mật. Với tư cách là một nền văn hóa của hòn đảo rải rác và Melanesian mask hình thức đã phát triển cao, đa dạng trong một thời trang, với rất nhiều trong các công trình xây dựng và thẩm mỹ. Trong Papua New Guinea sáu mét cao Totem mặt nạ được đặt để bảo vệ sự sống từ tinh thần, trong khi mặt nạ của các quí tộc và mặt nạ của người thường New Guinea được sử dụng để thực thi mã số của xã hội.
- Châu Bắc Mĩ: Trong thời gian gần đây hơn, masking là một tính năng phổ biến của Mardi Gras truyền thống, đặc biệt là trong hầu hết các New Orleans. Trang phục và mặt nạ (cảm hứng ban đầu của masquerade balls) thường mòn của thành viên trên Mardi Gras Day.
- Tại Bắc Mĩ, Phong cách biết về mặt nạ đã bắt đầu xuất hiện tại trước khi về 1200BC Mỹ gốc Tây ban nha, mặc dù không có bằng chứng về xa cũ mask hình thức. Trong Andes mặt nạ đã được sử dụng để ăn mặc những khuôn mặt của các chết. Những ban đầu đã được làm bằng vải, nhưng sau đó đã được burial mặt nạ đôi khi làm bằng beaten đồng hoặc vàng, và thỉnh thoảng của đất sét.
- Mặt nạ phát triển đa dạng tại châu Á. Trong Trung Quốc đang có mặt nạ nghĩ có nguồn gốc tôn giáo cổ xưa trong lễ. Hình ảnh của những người đeo mặt nạ đã được tìm thấy trong tranh đá dọc theo sông Yangtze. Sau đó mask hình thức tập hợp các thần thoại và các ký hiệu từ Shamanism và Phật Giáo. Shigong múa mặt nạ đã được sử dụng trong shamanic rituals để cảm ơn thần, trong khi khiêu vũ Nuo mặt nạ bảo vệ khỏi xấu tinh thần. Cưới mặt nạ đã được sử dụng để cầu cho may mắn và một hôn nhân kéo dài, và "Swallowing thú" mặt nạ đã được kết hợp với bảo vệ nhà và tránh thiên tai. Opera mặt nạ đã được sử dụng trong một cơ bản 'thông thường' opera được thực hiện dưới hình thức mà không có một giai đoạn hoặc backdrops. Dẫn đến những mặt đầy màu sắc các mẫu mà chúng tôi nhìn thấy trong ngày hôm nay của Jingju (Bắc Kinh Opera).
- Mặt nạ được sử dụng trên khắp Châu Âu, và thường xuyên được tích hợp vào khu vực dân gian lễ kỷ niệm và hải quan. Mặt nạ được lưu giữ và có thể được nhìn thấy trong viện bảo tàng và các bộ sưu tập, và nhiều nghiên cứu đã được thực hiện vào các di tích lịch sử nguồn gốc của mặt nạ. Hầu hết các đại diện có tính chất tinh thần, và kết quả là rất nhiều của các hải quan có liên quan theo mùa. Các đại diện cổ xưa nhất của mặt nạ có hình mặt nạ, chẳng hạn như các hang động tranh của Lascaux trong Dordogne ở phía nam Pháp. Những mặt nạ sống trong khu vực Alpine Áo và Thụy Sĩ, và có thể được kết nối với săn bắn hoặc shamanism, và có xu hướng đặc biệt là liên kết với năm mới và các lễ hội Carnival.
Trong đầu của thế kỷ mới, trong 19 tháng tám năm 2004, Bulgarian archeologist Georgi Kitov khám phá một 673g vàng mask của một Thracian vua trong burial Mound "Svetitsata" gần Shipka, Trung Bun-ga-ri. Đây là một đoạn rất tốt đẹp của nghề làm ra lớn 23к vàng. Không giống như các mặt nạ được phát hiện trong Balkans (trong đó có 3 là trong Cộng hòa Macedonia và hai tại Hy Lạp), nó là bây giờ được giữ trong Bảo tàng quốc gia Archaeological tại Sofia. Nó được coi là mask của Thracian vua Teres.
* Tính giá trị của mặt nạ:
Mặt nạ cũng được quen thuộc như là phần của bộ kết hợp với chức năng thực tế, thường là bảo vệ. Hiện đã có sự gia tăng của các mặt nạ trong thời gian gần đây, nhưng có một lịch sử lâu đời nhằm bảo vệ và thậm chí cả mặt nạ y tế phường để tắt bệnh dịch hạch. Ngược lại, hiệu suất của các mặt nạ không phải lúc nào cũng rõ ràng.
- Y tế:
Một số mặt nạ được sử dụng cho mục đích y tế:
• Oxygen mask, một mảnh thiết bị y tế là hỗ trợ thở
• Mask phẫu thuật, một đoạn của thiết bị y tế để giúp bảo vệ cả surgeon và bệnh nhân được thu thập từ các bệnh khác từ mỗi
• Mặt shield, để bảo vệ một chuyên viên y tế từ cơ thể chất lỏng
• Pocket mask hoặc CPR mask, an toàn được sử dụng để cung cấp cứu thở trong khi tim bắt giữ hoặc bắt giữ hô hấp
- Bảo vệ:
Bảo vệ mặt nạ nào được mẩu kit hay các thiết bị mòn trên đầu và phải đối mặt với đủ khả năng bảo vệ cho wearer, và ngày nay thường có các chức năng:
• Cung cấp một cung cấp không khí hay lọc không khí bên ngoài.
• Bảo vệ mặt chống lại các đối tượng đang bay hoặc gây nguy hiểm môi trường, trong khi cho phép tầm nhìn.
- Thời trang
Trang trí mặt nạ có thể bị mòn như là một phần của một gia bên ngoài nghi lễ hoặc nghi thức chức năng. Điều này thường được mô tả như là một masque, và liên quan chặt chẽ đến carnival phong cách. Ví dụ, tham gia của một bên sẽ mặc trang phục và đôi khi mang mặt nạ như là một phần của họ khi hóa trang.
• Tính nhân văn của mặt nạ:
Mặt nạ phản ánh các trạng thái của con người, các cung bậc tình cảm được biểu lộ qua mặt nạ rất phong phú. Mặt nạ được sử dụng rộng rãi trên sân khấu: Trong môn kịch nghệ, nhất là ở Á đông, các nghệ nhân thường được hóa trang (sơn vẽ, mặt nạ ...) tương xứng với vai trò diễn xuất. Nghệ thuật sân khấu này có mục đích trình bày cuộc sống thực tế giống như một vở kịch, trong đó mỗi người chúng ta đang mang mặt nạ, đóng những vai trò khác nhau mà đôi khi chính bản thân mình cũng không nhận ra. Nói cách khác, ít ai đang sống với con người thật, với giá trị thật của mình. Chữ "personality" (cái tôi) trong tiếng Anh bắt nguồn từ chữ La-tinh "persona" (mặt nạ). Khi người nghệ sĩ mang mặt nạ bước lên sân khấu để trình diễn, mặt nạ nói lên vai trò họ đang diễn xuất, còn người nghệ sĩ thủ vai thì ẩn bên trong như kẻ vô danh. Cái mặt nạ hóa trang này tương tự như "cái ta" hoặc "cái tôi" khi ta đang thủ vai hoặc diễn xuất vai trò nào đó trong vở kịch vĩ đại của cuộc sống con người. Con người khoác lên thêm một lớp mặt nạ, "giả để che lấp những cái giả khác" sẽ giúp con người thể hiện được sự chân thực với chính bản thân mình? Có phải chăng đây cũng chỉ là sự giải thích cho những người đang diễn xuất cái vai trò cổ vũ của họ về những lợi ích của các lễ hội hóa trang trong "vở kịch cuộc sống thực tế"? Tại sao con người thích (hoặc phải) mang mặt nạ? Và sống như con người mang mặt nạ hay con người chân thực của mình là tốt? Con người có khả năng chọn lựa được giữa "mặt nạ" và "chân thực" hay không?
Tôi xin đưa ra quan điểm của Hudson Smith, một giáo sư triết học của nhiều đại học ở Mỹ (Syracuse, M.I.T, Berkeley) nhận xét: "Nhưng khổ nỗi là hầu hết chúng ta đã quên, không phân biệt được "con người thực" của mình và những "cái tôi giả tạo" chúng ta mang để đóng trò trên "sân khấu đời". Những "cái tôi giả tạo" ấy đáng lẽ phải được cởi ra, như đồ vật hóa trang, khi đóng xong vở tuồng trên sân khấu nghệ thuật. Hầu hết chúng ta bị mê hoặc với cuộc sống trước mặt, không nhớ những vai trò đã đóng trong quá khứ, không đoán được những vai trò sẽ đóng trong tương lai. Chúng ta có bổn phận phải sửa lại sự sai lầm này, phải xuyên qua và tiêu hủy những "cái tôi", gỡ bỏ hết các mặt nạ hóa trang tạm bợ để tìm ra người "diễn viên vô danh" hay "con người chân thực" ẩn nấp đàng sau."
Vậy còn bạn? bạn nghĩ gì về “Mặt nạ”???

[nguyenthanhthao]

Chủ đề về MASK mà bạn chọn tôi thấy rất độc đáo và hay, tôi cũng có suy nghĩ rằng cũng như mọi sự vật, hiện tượng khác thì mắt nạ cũng có những mặt tốt và xấu của nó, nó thực sự tốt khi con người sử dụng nó với mục đích chính đáng như để bảo vệ hay để biểu diễn trên sân khấu... nhưng nó cũng có những mặt chưa tốt như người sử dụng nó như một thứ công cụ để che giấu mặt của mình để thực hiện những việc xấu như cướp giật hoặc cũng có thể là giết người...

[tinhgv]

Theo quan điểm của tôi thì đúng là mặt nạ mang tính giá trị hay không là hoàn toàn phụ thuộc vào chủ thể con người
"Mặt nạ" chỉ có thể là yếu tố trang điểm chứ không thể làm nên cốt cách con người. Điều quan trọng nhất vẫn là sự chân thật, sự hết lòng một cách tỉnh táo trong những mối quan hệ khác nhau để đạt đến những mục đích nhất định. Giả hay thật, "mặt nạ" hay mặt thật không là sự lựa chọn hoàn toàn chủ quan của mỗi người. Nhưng chắc chắn cuộc sống sẽ thật thú vị biết bao nếu những nét chấm phá của chiếc "mặt nạ" chỉ là những nét điểm tô làm đẹp hơn cuộc sống và các mối quan hệ chứ không làm "biến màu" hay "biến chất" những giá trị sâu xa.
Còn đây là hình ảnh một số mặt nạ đặc sắc và điển hình
Mặt nạ trong tuồng

Múa mặt nạ

Lễ hội hóa trang

[vinhnguyenbmt]

[justify]Có thể nói mặt nạ được sử dụng rất rộng rãi trong đời sống của con người. Từ đời sống thật đến đời sống sân khấu, chiếc mặt nạ đã thể hiện nhiều chức năng khác nhau. Xin được bổ sung một phần nhỏ về biểu hiện của VH lưu luyến mặt nạ:
Kịch mặt nạ Gwanno (Hàn Quốc) tại Festival Huế 2008 (Nguồn: http://www.huefestival.com/?catid=20080 ... 4084586700)
Kich mặt nạ đã thực sự hồi sinh sau khi được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quan trọng vào những năm 1960. Lễ hội truyền thống Gangneung Danoje là một lễ hội cộng đồng được tổ chức ở thành phố Gangneung, phía Đông dãy núi Taebaek thuộc bán đảo Triều Tiên.
[center][/center]
Các nghi tễ tôn giáo được trình diễn tại lễ hội bắt nguồn từ nghi lễ cúng bái thần linh của người Dongye - một bộ tộc cổ xưa, và được lưu truyền qua nhiều thế hệ cho đến ngày nay. Lễ hội được tổ chức nhằm mục đích bảo tồn các nghi lễ, hoạt động sản xuất và những trò chơi dân gian của người Triều Tiên.

Đây là lễ hội dân gian truyền thống kết hợp các loại hình âm nhạc, múa, tuồng, thơ phú và nhiều trò chơi khác nhau như bắn tên, đấu vật, kéo co v.v... cũng được tổ chức tại lễ hội này.
Chương trình được công chúng yêu thích nhất chính là kịch mặt nạ Gwanno. Đây là loại hình kịch câm truyền thống độc đáo của Hàn Quốc mang đậm tính chất trào phúng, hài hước và có thể xem là nội dung không thể thiếu của lễ hội.

Kịch mặt nạ Gwanno là hình thức châm biếm hài hước và sâu sắc về tầng lớp thượng lưu, đề cao những người nông dân chân chất, những giá trị truyền thống của văn minh nông nghiệp, cầu nguyện cho an bình ở làng quê, cho mùa màng bội thu, cho những mẻ lưới đầy cá và thể hiện các nghi lễ của pháp sư. Không như những điệu múa mặt nạ trào phúng khác, kịch mặt nạ Gwanno đề cao sự phồn vinh của cộng đồng. Đây là loại hình kịch câm mặt nạ duy nhất ở Hàn Quốc được trình diễn chỉ bằng các điệu múa và động tác.
[center][/center]
[center][/center][/justify]

[bagia]

Bagia xin được bổ sung về văn hóa lưu luyến “mặt nạ”
1- Phim về Mặt nạ:
+ Phim hài: “Mặt nạ” (Phim Mỹ thuyết minh tiếng Việt). Đây là bộ phim dành cho các bé.
+ Phim viễn tưởng “Người mặt nạ” (Phim mỹ).
+ Phim hành động , võ thuật “Người đeo mặt nạ sắt” (Phim Mỹ)



2- Truyện:
+ Truyện tranh “Mặt nạ thủy tinh” – NXB Kim Đồng



+ Truyện “ Mưa mặt nạ”, tập truyện ngắn của Nhật Chiêu (NXB Văn nghệ, TP HCM, 2008).



3-Thơ về Mặt nạ:
+ Bài Thơ : “Giấc mơ của những chiếc mặt nạ da người”
Tác giả : Lê Huỳnh Lâm
Trong kí ức mù mờ
Nỗi nhớ gượng dậy vẽ hình bóng em
Anh thèm em nghe tiếng chuông khác lạ
Thức tỉnh hồn biển đông
Bên ngoài khe hở vũ trụ
Ngân vọng giai điệu vĩnh hằng
Có thể chúng ta chỉ là mãnh vỡ của quá khứ
Của những lớp kí ức được phiên dịch bằng ngôn từ nguỵ trá
Và những chiếc mặt nạ da người ngáo ngộp
Chỉ biết vui, buồn và câm lặng
Nhiều đêm
Anh nghe sự chết thì thầm trên cánh đồng
Từ triệu vết nứt chờ ngày vỡ động mạch
Co rút mặt đất
Như dấu chân thời trung cổ
Một chiều
Anh nhìn anh qua các giác quan
Sự tan rữa nhấp nhô từng con sóng
Chiếc bóng trôi – tan biến
Hiện hình một thế giới
Chuyển động trái chiều
Trên đường cong gợi cảm
Anh khám nghiệm tử thi mình bằng lưỡi dao tình ái
Bất chợt lòng tham trong sâu thẳm trỗi dậy
Trên những chiếc mặt nạ da người phì độn
Anh tự chôn tuổi trẻ vào những cơn say
Ảo giác được bay cùng loài chim biển
Và biến mình thành công cụ tự sát
Dưới vòm trời của những chiếc mặt nạ
Hoang tưởng tương lai
Anh biết
Ngày mai chỉ là một giấc mơ
Để những chiếc mặt nạ da người còn hy vọng
Và nỗi bơ vơ
Mãi còn chế ngự trong anh…/.



+ Bài thơ “Hóa trang” của chị Ngô Thị Thanh Vân

Mỗi ngày
Em tự vẽ cho mình khuôn mặt mới
Khác em
Nguỵ trang những hình hài cảm xúc
Trưng bày một manơcanh
.
Mỗi ngày
với ngổn ngang màu sắc
Những bức chân dung bán chẳng ai mua
Nhợt nhạt em
Nhợt nhạt cả nỗi niềm ngủ say trong tiềm thức
.
Mỗi ngày
Em đẹp hơn lên
Sắc màu sinh động
Và những đường cọ xem chừng thuần thục

.
Em hoá trang cả những điều mắt thấy tai nghe
Ru ngủ mọi giác quan
Nghĩ mình thông minh và khéo léo
.
Đêm ập vào em sự thật
Trở lại là mình với nỗi đau của người biết khóc
Mặt nạ hoá trang chỉ hữu hiệu khi ánh mặt trời chiếu sáng
Bôi, xóa, tấy, rửa
Mong sự thanh trùng trả lại em hồn nhiên trong sáng
Hồn nhiên đã bỏ đi rồi.
.
Em lắc đầu. Cái lắc đầu cô độc
Ngày mai.
Lại một mặt nạ khác
Đang chờ.
---
4- Âm nhạc:
Album “Mặt Nạ”
Nhạc sĩ: Nhiều Tác Giả
Thể hiện: Liêu Anh Tuấn
Thể loại: Nhạc nhẹ
Hãng phát hành: Music Faces Entertainment
Album gồm 10 ca khúc của các nhạc sĩ Hồ Minh Phúc, Đức Trí, Gremlinh, Bảo Lân,... được hòa âm với phong cách R&B hiện đại, sang trọng và được thể hiện qua tiếng hát của ca sĩ Liêu Anh Tuấn. Hình tượng chú hề là hình tượng xuyên suốt toàn album.

[phamxuanny]

Tôi cũng có quan điểm giống bạn Tinhgv , mặt nạ mang tính giá trị hay không là hoàn toàn phụ thuộc vào chủ thể con người, cuộc sống thì có vô vàn những chiếc mặt nạ..và tôi rất thích bạn ngo thanh huong viết về mặt nạ trong kịch nghệ.Nghệ thuật sân khấu này có mục đích trình bày cuộc sống thực tế giống như một vỡ kịch, trong đó mỗi người chúng ta đang mang mặt nạ, đóng những vai trò khác nhau mà đôi khi chính bản thân mình cũng không nhận ra. Khi người nghệ sĩ mang mặt nạ bước lên sân khấu..mặt nạ nói lên vai trò của họ đang diễn xuất, con người nghệ sỹ thủ vai khi ẩn bên trong như kẻ vô danh. Cái mặt nạ hóa trang này như tương tự cho “cái ta” hoặc “ cái tôi” khi ta đang thủ vai hoặc diễn xuất vai trò nào đó trong vỡ kịch cuộc sống vỹ đại của con người..có phải khi ta khoắc lên thêm một lớp mặt nạ “ giả để che lấp những cái giả khác” sẽ giúp con người thể hiện sự chân thực của chính bản thân mình.Kịch nghệ gián tiếp thể hiện những chiếc mặt nạ của cuộc sống.