XÀM HÇNH - TÆÌ MÄÜT GOÏC NHÇN

[thuclinh43]

XÀM HÇNH - TÆÌ MÄÜT GOÏC NHÇN
Hiãûn nay, nghãû thuáût xàm hçnh âang phaït triãøn nhæ mäüt läúi chåi thåìi thæåüng, saình âiãûu cuía giåïi treí. Noï phaït triãøn åí háöu hãút caïc næåïc caí vãö màût nghãû thuáût hçnh xàm âãún cäng nghãû xàm.
Xàm mçnh coìn goüi laì Tattoo. Tæì ngaìy bàõt nguäön tæì tæì “ta” cuía ngæåìi Polynesian (coï nghéa laì áún tæåüng) vaì tæì “Tatau” cuía ngæåìi Tahitian (coï nghéa laì dáúu áún).
Tuûc xàm mçnh coï leî bàõt nguäön tæì tuûc veî ngæåìi cuía caïc bäü laûc xæa. Veî ngæåìi laì phæång phaïp trang trê bäi maìu lãn cå thãø. Nhæng kiãöu naìy bë haûn chãú vãö thåìi gian baïm dênh vaì dãù bë ræía träi. Vaì ngæåìi ta âaî phaït hiãûn ra caïch giæî hçnh veî láu daìi bàòng caïch duìng kim chám âãø cáúy maìu vaìo tãú baìo da, coìn goüi laì xàm mçnh.
Tuûc xàm mçnh xuáút hiãûn khaï såïm trong tiãún trçnh lëch sæí, vàn hoaï con ngæåìi. Theo caïc nhaì khaío cäø hoüc vaì nhán chuíng hoüc thç tuûc xàm mçnh xuáút hiãûn cháûm nháút vaìi chuûc nàm træåïc thåìi kyì âaï cuî. Dáúu têch xàm mçnh cäø maì hiãûn nay coï âæåüc âoï laì ngæåìi xàm cäù 5000 nàm tuäøi “Otzi ngæåìi bàng” âæåüc khai quáût åí miãön nuïi giæîa Aïo vaì Italia; hçnh xàm caïc con váût trãn caïc xaïc æåïp khoaíng 2400 nàm tuäøi åí ngäi mäü cäø thåìi tiãön sæí Âäng Áu åí Âäng bàõc Siberia; nhæîng máùu hçnh hoüc træìu tæåüng trãn xaïc æåïp næî tu Amuneï cuía næî tháön Hathor åí Ai Cáûp; caïc hçnh xàm trãn bæïc tæåüng cäù 3000nàm træåïc Cäng nguyãn åí Nháût Baín.
Caïc biãøu tæåüng hçnh xàm ban âáöu chè laì nhæîng cháúm, vaûch thàóng, neït cong âån giaín. Sau dáön phaït triãøn lãn nhæîng hoaû tiãút phæïc taûp. Hçnh xàm coï thãø laì nhæîng bäng hoa, soïng næåïc, cáy coí, nhæîng con váût yãu thêch hoàûc laì nhæîng biãøu tæåüng Totem, biãøu tæåüng sàõc täüc, tän giaïo...
Xàm mçnh træåïc hãút laì âãø nguyñ trang cå thãø. Con ngæìåi hoaì láùn vaìo thiãn nhiãn våïi mäüt tçnh yãu nhán baín, âäöng thåìi âoï cuîng laì caïch täön taûi trong thiãn nhiãn våïi muän vaìng hiãøm nguy rçnh ráûp. Tuy nhiãn, theo âiãöu tra nhán chuíng hoüc âaî coï hiãûn nay thç pháön låïn hçnh xàm laì biãøu tæåüng Totem cuía caïc bäü laûc, caïc hçnh xàm naìy gàõn liãön våïi âåìi säúng tên ngæåîng thåì tháön, váût linh thiãng.
Theo ghi cheïp ngaìy xæa, dán âëa phæång säúng gáön eo biãøn Toliesi Cháu Âaûi Dæång âãöu veî mäüt âæåìng tæì choït muîi tåïi traïn, tæì doüc säúng læng âãún eo. Nhæîng neït veî naìy tæåüng træng cho Totem cuía hoü laì Nhán ngæ (âäüng váût coï vuï säúng åí biãøn).
Bãn caûnh âoï caïc hçnh xàm cuîng mang giaï trë tinh tháön tän giaïo. Caïc tháöy tu ÁÚn Âäü, Thaïi Lan, Mianmar thæåìng laìm pheïp thuáût thäng qua caïc hçnh xàm taûo trãn tay vaì chán caïc tên âäö âãø mang laûi sæïc maûnh cho hoü.
Hçnh xàm coï yï nghéa ráút quan troüng trong phán biãût âëa vë xaî häüi åí caïc bäü laûc. ÅÍ bàõc Myî, ngæåìi Chickasaw nháûn ra caïc binh huìng thäng qua hçnh xàm. ÅÍ Âäng Bàõc Myî càòm cuía phuû næî Inuit âæåüc xàm âãø cho tháúy tçnh traûng hän nhán vaì nhoïm täüc. Ngæåìi Samoa qua caïc nghi lãù xàm mçnh âãø cáúp phong âëa vë.
Ngoaìi ra caïc hçnh xàm ngæåìi Samoa coìn âæåüc xem nhæ laì trang phuûc nhçn caïc hçnh veî, xàm trãn ngæìåi hoü maì tæåíng nhæ laì quáön aïo, màût duì hoü tráön truûi (theo ghi cheïp cuía ngæåìi Phaïp cuäúi thãú kyí mæåìi taïm). Caïc hçnh máùu phæïc taûp theo caïc daûng tæû nhiãn.
Hçnh xàm nhæ nhu cáöu laìm âeûp, thãø hiãûn tháøm myî âäüc âaïo cuía täüc ngæåìi âiãøn hçnh nhæ ngän ngæî nghãû thuáût xàm mçnh xentå phæïc taûp vaì âáöy tæ duy säúng.
Ngæåìi Viãût cäø chuïng ta cuîng coï tuûc xàm mçnh. Theo truyãön thuyãút thç âoï laì hçnh xàm thuyí quaïi âãø traïnh sæû táún cäng cuía thuäöng luäöng trong qua trçnh chinh phuûc vuìng âäöng bàòng säng næåïc. Hçnh xàm thåìi Tráön coìn thãø hiãûn yï chê kiãn cæåìng chäúng giàûc vaì tæû tän dán täüc qua viãûc thêch chæî “saït thaït”, “nghéa dé quyãn khu, hinh vu baïo quäúc”...
Noïi toïm laûi, xàm mçnh laì táûp tuûc cäø xæa âãø laûi nhiãöu dáúu áún sinh âäüng vãö cuäüc säúng con ngæåìi.
Tuy nhiãn, sæû phaït triãøn cuía phaïi Cå âäúc giaïo phæång Táy vaì Âaûo giaïo, Nho giaïo åí phæång Âäng thç xàm mçnh bë coi nhæ mäüt huí tuûc. Xàm mçnh âang laì táûp tuûc phäø biãún trong caïc cäüng âäöng täüc ngæåìi dáön dáön thoaïi hoaï vaì chè coìn laûi trong mäüt säú nhoïm ngæåìi. Âoï laì nhæîng bäü laûc nhoí beï säúng biãût láûp, nhæîng thuyí thuí, nhoïm xiãúc hay bàng nhoïm täüi phaûm. Giaï trë tçnh tháön vaì tháøm myî cuía hçnh xàm bë chênh con ngæåìi boïp meïo coï khäng coìn laì biãøu tæåüng cuía sæû thiãng liãng, tæû haìo maì dáön dáön tråí thaình cuía biãøu tæåüng thãú giåïi ngáöm, caïc bàng âaíng täüi phaûm nhæ nhoïm Maori - Táy Táy Lan, Yakuza – Nháût Baín.
Duì váûy sæïc säúng cuía ngän ngæî nghãû thuáût xàm mçnh våïi giaï trë myî hoüc thuáön khiãút cuía caïc hoaû tiãút hoa vàn âang dáön âæåüc khai thaïc båíi nhæîng ngæåìi yãu nghãû thuáût naìy. Caïc hçnh xàm mang tênh tháøm myî vaì kyî thuáût cao. Âäöng thåìi thãø hiãûn nhëp säúng thåìi âaûi måïi. Ngoaìi nhæîng biãøu tæåüng truyãön thäúng coìn coï nhæîng biãøu tæåüng cuía thåìi âaûi kyî thuáût säú.
Cäng nghãû xàm hiãûn âaûng vaì tiãn tiãún våïi caïc loaûi kim chám âiãûn tæí, duûng cuû phun maìu aïp læûc cao, duìng cuû laìm seûo,...Hçnh thæïc xàm cuîng âa daûng âaïp æïng nhu cáöu cuía nhæîng ngæåìi chåi xàm: Xàm truyãön thäúng, xàm phun, xàm sæîa (hçnh xàm näøi lãn khi trong maïu coï mäüt læåüng cäön), vaì xàm âãö can. ÅÍ Viãût Nam nghãû thuáût xàm mçnh ngaìy nay âæåüc bäü pháûn thaình niãn tiãúp nháûn nhæ mäüt läúi chåi nghãû thuáût måïi. Hoü xàm mçnh vç muäún coï nhæîng áún tæåüng vaì vç hoü thêch. Caïc hçnh xàm thæåìng âæåüc taûo åí vuìng da caïnh tay, chán, ngæûc, læng, dæåïi ruäún...tháûm chê åí ngæåìi muäún thãø hiãûn “baín lénh chåi xàm” thç hçnh xàm âæåüc taûo åí nhæîng vuìng kên vaì nhaûy caím.
Âãø táûn hæåíng niãm vui coï mäüt hçnh xàm âeûp, ngæåìi chåi xàm phaíi kiãn trç vaì coï khaí nàng chëu âæûng cao. Nghãû thuáût xàm mçnh âoìi hoíi ngæåìi xàm coï âäi tay kheïo leïo, sæû phaïn âoaïn chênh xaïc cæû li, con màõt tháøm myî vaì äúc saïng taûo.
Sæû phaït triãøn nghãû thuáût xàm mçnh, trong xaî häüi hiãûn taûi åí Viãût Nam âoìi hoíi mäüt caïi nhçn âuïng âàõn hån cuía nhiãöu ngæåìi vãö giaï trë myî thuáût cuía noï cuîng nhæ giaï trë lëch sæí

[havanduc]

Bạn thuclinh43 thân mến, tôi vừa thấy bạn gửi bài lên là mở xem ngay, nhưng không thể đọc được. Bạn hãy gõ trên unicode nhé. Chào bạn