Văn hóa đọc

[Nguyen Thi Kim Anh]

“Người Việt Nam hiện nay không có (hoặc đã đánh mất) thói quen đọc sách?”
Đọc sách và yêu quí sách là truyền thống quí báu của dân tộc Việt Nam ta, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Trong cuộc sống bận rộn hiện nay, đọc sách vẫn là một một nhu cầu tinh thần thiết yếu và quan trọng như ăn cơm, uống nước, ngủ, nghỉ ngơi…của rất nhiều người, nhiều tầng lớp trong xã hội.
Một thế kỷ đã trôi qua kể từ khi phong trào Duy Tân (1906-1908) được khởi xướng, nhưng những tư tưởng “chấn dân khí, khai dân trí” của nhà chí sĩ yêu nước Phan Chu Trinh, cho tới nay vẫn còn nguyên giá trị. Mỗi quốc gia chỉ có thể phát triển khi lấy dân trí của người dân làm gốc. Và sự nghiệp nâng cao dân trí của nước nhà chỉ có thể hoàn thành được đều bắt nguồn từ sự học và sự đọc của mỗi người dân.
Đọc sách, chính là việc tự học. Những quyển sách chính là người thầy, người bạn học với những giá trị vượt không gian và thời gian dành cho mỗi người. Trong thực tiễn ta thấy, muốn đọc nhiều thì chúng ta phải có thói quen đọc sách, phải biết cách lựa chọn sách, lựa chọn đề tài và phải có cách đọc sách, biết ứng dụng những gì đã đọc vào công việc, vào cuộc sống của mình. Tuy nhiên chúng ta cũng nhìn nhận rằng, hiện nay có rất nhiều người đang dần mất đi thói quen đọc sách, đặc biệt là giới trẻ, rất lười đọc sách, ngay cả sinh viên cũng đọc sách một cách thụ động và đối phó, chỉ đến kì thi họ mới hối hả lên thư viện tìm sách, do đó kiến thức đọng lại không nhiều.
Nguyên nhân lười đọc là do văn hóa nghe nhìn phát triển mạnh (qua internet, truyền hình...), quá nhiều loại hình giải trí và lý giải chủ yếu về sự "lười đọc" đó là "Internet đầy rẫy thông tin, tìm kiếm đơn giản…". Như chúng ta đều biết cùng một thông tin, nhưng sự tiếp nhận giữa đọc và nghe nhìn có những điểm khác nhau. Khi đọc đòi hỏi phải có khả năng tập trung và tư duy cao vì đọc sách là một sự cảm nhận bằng mắt. Qua trực giác, con người chuyển tín hiệu vào trí não và ở đây diễn ra một quá trình xư lý hết sức tinh tế. Một bộ phim dù hay đến mấy cũng không thấm sâu bằng cuốn tiểu thuyết cùng tên. Ngữ nghĩa của con chữ hàm súc hơn nhiều. Đọc sách cho ta thời gian nhẩn nhơ lựa chọn, suy ngẫm, cân nhắc nhiều điều, và có lúc, ta còn phải lật đi lật lại xem kĩ mới thấu hiểu được nó. Vì vậy, những người có nhu cầu đọc thực sự vẫn thích đọc sách in bằng giấy. Văn hóa đọc vẫn có những ưu thế so với văn hóa nghe nhìn vì rất tiện lợi và phù hợp với nhịp sống hối hả hiện nay. V.I. Lênin từng nói: “Đọc cũng là một nghệ thuật”. Đúng như vậy, muốn đọc, thích đọc người ta phải có vốn hiểu biết và vốn sống. Và những con chữ bao giờ cũng giúp cho người đọc mở rộng trí tưởng tượng rồi qua đó mà tâm hồn mỗi chúng ta thêm phong phú, sâu sắc hơn rất nhiều. Mặt khác, đọc sách còn giúp ta có một “độ lùi” cần thiết để chiêm nghiệm. Thực tế, có những cuốn sách ta không chỉ đọc một lần mà phải đọc cả đời người, qua mỗi thời kì, ta lại lĩnh hội từ cuốn sách tư tưởng là cũ kia những “thông điệp” mới. Vì chính nhận thức, kinh nghiệm của ta đã “mới hóa” những tri thức từ cuốn sách ấy. Và đọc qua màn hình cũng chỉ là hình thức phụ trợ, đáp ứng nhu cầu “ăn ngay” của ta thôi.
Vì vậy cho dù mai sau, khi xã hội sẽ phát triển cao hơn, con người có thể đọc sách trong thư viện điện tử hay qua mạng internet thì vẫn chắc chắn một điều là: văn hóa đọc vẫn không hề mất đi giá trị văn hóa truyền thống lâu đời vốn có của nó. Đơn giản bởi sách đã gắn bó với con người qua hàng ngàn năm lịch sử và cho đến tận hôm nay nó vẫn là nguồn sống quí giá nhất mà không có món ăn tinh thần nào có thể sánh được.

[mongha]

Ban Kim Anh than men,
Minh cung quan tam den van hoa doc tu lau va cung co mot so cam nhan nhu ban. Tinh trang nay cung da duoc phan anh tren mot so bao chi. Hon nua la nguoi giang day tai truong DH nhieu nam, minh cung thay buc xuc vi nhieu SV ngay mot mat dan thoi quen doc sach va khong co phuong phap doc sach cung nhu van dung nhung dieu hoc duoc tu sach.
Tuy nhien minh cung muon bo sung them 1 chut. Ban cho rang nguyen nhan cua viec luoi doc sach mot phan do CNTT truyen thong nhu Internet, TV,...va cac phuong tien giai tri cuon hut het...Minh thay day la tinh trang chung cua tat ca cac nuoc tren the gioi, nhung o nhieu nuoc Tay Au cung nhu chau A, van hoa doc sach van con duoc duy tri va phat trien rat tot. VD truoc day minh tung hoc va lam viec o Duc, thay moi nguoi rat sieng doc sach, thu vien truong cung nhu thu vien trung tam cac thanh pho luc nao cung dong nguoi, du sach mua thi kha dat. Mot so ban be minh la SV Han Quoc cung rat sieng doc sach,...du CNTT, cac phuong tien giai tri con pho bien hon o cac nuoc nay. Minh nghi boi canh o VN co mot so bat loi cung co phan anh huong den van hoa doc, qua mot so van de nhu chat luong va so luong sach hay that su cung chua duoc nhieu. Chua ke tinh trang mat ban quyen, in sao lau cung anh huong den viec viet va xuat ban sach hay cua cac hoc gia va cac nha xuat ban. Chat luong thu vien con qua kem thieu sach vo tai lieu cap nhat so voi nhieu nuoc tren the gioi. Ngoai ra con nhung van de khac anh huong den van hoa doc nhu cha me chua quan tam khuyen khich viec doc sach lanh manh cua con cai, phuong phap giang day trong nha truong chua tao dong luc cho viec doc sach cua hoc sinh, sinh vien....Trinh do ngoai ngu, nhat la tieng Anh cua SV Viet Nam con kem chua du suc de doc sach bang ngoai ngu nhu tieng Anh, sach dich cung khong phai la nhieu lam....Boi canh XH ngay cang thien ve thuc dung nen viec doc nhung sach hay va kho de nghien cuu lai cang hiem. Cuoc song hoi ha va on ao o do thi nuoc ta khien nguoi ta ngay cang mat kien nhan doc sach hon....
Mong sao ta se tim ra duoc nhung giai phap khac phuc va tung buoc xay dung hoac cung co phat trien van hoa doc sach o nuoc ta, ngay tu trong y thuc cua cha me trong gia dinh va thay co trong truong hoc...

[Nguyen Thi Kim Anh]

Chao Mong Ha,
Minh rat vui co them mot nguoi nua dong y voi y kien cua minh, nhung dieu bat cap ma ban neu o tren rat dung. Ro rang o nuoc ngoai dieu kien ve CNTT hay cac loai hinh giai tri khac con nhieu hon o Viet Nam nhieu, nhung nguoi ta van duy tri duoc thoi quen doc sach. Boi le, ngay tu nho hoc sinh da duoc day cach su dung thu vien, cach doc, cach chon loc tai lieu... sao cho phu hop voi lua tuoi hay sao cho dung voi nhu cau cua minh, va no tro thanh mot thoi quen ma khi lon len cac em se khong de dang quen duoc thoi quen ay. Chinh vi vay o thu vien minh (thu vien KHTH TPHCM), da va dang co mot thu vien danh cho lua tuoi thanh, thieu nien nham huong dan cac em cach su dung thu vien ngay tu nho de cac em co the tu tim cho minh nhung cuon sach hay ma phu hop voi lua tuoi cua minh. Con ve tai lieu thi minh thay, hien nay tại cac nha sach cung co nhieu cuon sach hay va co gia tri lam, nhung dat qua khong mua noi; o thu vien thi chi co mot den hai ban thoi nen cung chua dap ung duoc nhu cau cua nguoi doc. Chinh vi vay o thu vien minh nhung cuon sach hay, co gia tri da va dang co ke hoach so hoa de nhieu nguoi cung mot luc deu co the doc duoc. Ben canh do thu vien cung mo nhieu loai dich vu khac nhu phong doc doanh nhan, phong doc da phuong tien ... de thu hut nguoi doc den voi thu vien. Khong dung o do thu vien cung da to chuc nhung chuyen xe mang sach di den phuc vu o cac vung xa xoi heo lanh, cac truong hoc, cac benh vien ... de khuyen khich nguoi dan doc sach. Va chac ban da nghe va thay trong dip tet vua qua, thu vien da phoi hop to chuc "duong sach uoc mo" o duong Mac Thi Buoi, ben canh duong hoa Nguyen Hue. Va hinh thuc duong sach nay chac chan se tro thanh thong le hang nam. Cung nhan ngay doc sach the gioi (23/4) thu vien cung se phoi hop cung to chuc ngay tai thu vien cac hoat dong soi noi nhu trao doi sach, gioi thieu sach moi, ban sach giam gia....de huong ung ngay doc sach the gioi nay. Chung ta cung hy vong rang trong tuong lai gan Viet Nam se co ngay doc sach rieng cua minh de van dong, nhac nho va tao thoi quen doc sach cho nguoi dan, dac biet la lop tre.