văn hoá xả rác?!?

[Thuy Trang]

Hiện nay, việc bắt gặp rác nơi công cộng là chuyện không phải là hiếm nếu không muốn nói là phổ biến như cơm bữa. Báo đài có lên tiếng tuyên truyền; chính quyền có phát động phong trào xanh sạch đẹp, rồi cảnh cáo, xử phạt; trường lớp có giảng dạy, nhắc nhở…. nhưng rồi, một sự thật đáng buồn là đâu lại vào đấy. Nhiều người coi đó là “chuyện thường ngày ở huyện” nên cũng chẳng quan tâm, thậm chí còn vô tư “ai sao ta vậy”, góp tay xả rác.
Rác tràn ngập khắp mọi nơi, từ công viên cho đến chốn công sở, trường học, đường đi, các góc phố... và còn tệ hơn là rác xâm nhập đến cả các khu du lịch. Mỗi ngày nhân viên của Công ty Môi trường Đô thị phải thu dọn và xử lý khoảng 800 tấn rác đường phố, chiếm 14,29% tổng lượng rác, từ những hẻm nhỏ đến khu vực trung tâm đều xuất hiện bãi rác công cộng. Đặc biệt những nơi có bảng cấm đổ chất thải lại là nơi đổ nhiều nhất! Toàn thành phố Hồ Chí Minh hiện có trên 20 “địa chỉ đen” như thế mà không có cách nào giải quyết. Tiêu biểu như rác trên đường Đồng Nai, Lê Quang Định, Xô Viết Nghệ Tĩnh... Nhiều quận, huyện thấm thía tác dụng ngược của bảng cấm đã chẳng dám dựng bảng nữa vì sợ gây chú ý. Những trường hợp xả rác dễ có thể liệt kê ra, chẳng hạn như
Người lưu thông trên đường
Người đi xe gắn máy, xe ô tô, nhất là xe buýt, xe du lịch, và người đi bộ vứt rác vứt giấy gói thức ăn hay vỏ hộp sữa mới vừa uống hay thậm chí khạc nhổ xuống đường. Rác thường xuyên làm nhếch nhác bộ mặt đường phố tại cầu Đinh Bộ Lĩnh (P.24, Q.Bình Thạnh). Tình hình cũng tương tự tại đoạn đường Đinh Bộ Lĩnh ngay trước cổng bến xe miền Đông. Trước cổng bến xe dễ thấy có hơn chục bao nilông chứa rác vứt bừa bãi, ruồi đậu chi chít. Một số giao lộ khác như Đinh Tiên Hoàng - Điện Biên Phủ (Q.Bình Thạnh), Nguyễn Thị Minh Khai - Pasteur (Q.1)... cũng thường xảy ra nạn xả rác như trên. Tại những địa điểm là địa chỉ nhắm tới của tờ bướm quảng cáo thì hứng chịu nạn vứt tờ rơi tràn xuống lòng đường. Tranh thủ lúc đèn đỏ, những tờ rơi nhanh chóng được trao vào tay, hoặc bỏ vội vào giỏ xe người đi đường. Tại các cổng trường cũng tương tự. Cổng trường trở thành nơi phát tờ rơi lý tưởng. Mỗi người đi ra là một lượt được nhận tờ rơi quảng cáo. Phát tờ rơi là một việc làm không xấu, nhưng vấn đề là người nhận cũng tranh thủ đọc qua tờ rơi, rồi cũng tranh thủ thả xuống đường không thương tiếc. Một ví dụ tiêu biểu của nạn vứt tờ rơi là đường Hùng Vương (Q.5) đoạn gần công viên Văn Lang.
Các hàng quán
Các hàng quán vỉa hè cũng tranh thủ xả rác. Một thói quen dễ thấy là người ăn hàng tiện tay vứt xương hay khăn giấy xuống gầm bàn, các hàng quán thu gom và sau giờ dọn hàng cũng tiện tay “tặng” lại đường phố.
Các hộ gia đình
Hầu hết kênh rạch tại các khu dân cư được xem là nơi "lý tưởng" để nhiều người vứt rác thải sinh hoạt. Lượng rác thải nhiều đã làm bít các đường cống gây cản trở dòng chảy, ô nhiễm nguồn nước, trở thành môi trường tốt cho ruồi muỗi sinh sôi... Hậu quả là mọi người phải gánh chịu. Thành phố không thiếu những con kênh rác. Kênh 19-5 chảy qua địa bàn các quận Bình Tân, Tân Phú, Tân Bình... được xem là một trong những điểm nóng của tình trạng vứt rác thải bừa bãi. Hiện dòng nước tại kênh này đen ngòm, một số đoạn nước tồn đọng bốc mùi hôi nồng nặc. Rác tồn đọng nhiều nhất là đoạn kênh chạy qua địa bàn P.Bình Hưng Hòa (Q.Bình Tân). Đoạn kênh thuộc địa bàn các phường Sơn Kỳ, Tây Thạnh (Q.Tân Phú) rác cũng cản trở dòng chảy. Trong khi đó, tại khu vực chợ dân sinh trên đường 26-3 thuộc P.Bình Hưng Hòa, bên dưới kênh đủ loại rác cùng với lục bình đã lấp đầy miệng cống tại đây. Đường mương thoát nước cắt ngang đường số 1 thuộc địa bàn khu phố 5 (P.Hiệp Bình Phước, Q.Thủ Đức) cũng không ngoại lệ. Tình hình cũng tương tự tại rạch thoát nước sát hẻm 102 Phan Huy Ích (P.15, Q.Tân Bình). Đoạn rạch gần với đường Phan Huy Ích rác được vứt dày đặc. Theo người dân tại đây, nhiều người đi đường thường đem rác theo đường Phan Huy Ích đến đây vứt cho tiện nên mới có tình trạng trên.
Các gia đình sống dọc bên đường mang bọc rác ra để xuống lòng đường. Ở khu vực đường Phan Châu Trinh, ngay bên hông chợ Bến Thành, mặc dù một thùng rác đã được để sẵn, nhưng mấy bịch rác không được bỏ vào trong mà chất từng đống xung quanh, vài phút lại có một chiếc xe gắn máy chạy là là tới và quăng bịch rác, không ai chịu xuống xe bỏ vào thùng. Tại giao lộ Lý Tự Trọng và Paster, rác tại các hộ gia đình mang ra thường xuyên đầy thùng, kết quả là những bịch rác được vô tư để dưới lòng đường, không kể đến đây là khu vực thường xuyên có du khách qua lại.
Chợ
Khu vực có chợ là nơi thường xuyên gánh chịu tình trạng nhếch nhách bởi rác. Rác từ các quầy hàng mua sắm, từ các sạp rau củ quả, nhất là từ những khu vực ăn uống. Nếu ai có dịp mua sắm tại trung tâm thương mại Bà Rịa trong dịp tết nguyên đán vừa qua thì sẽ có cơ hội chứng kiến tậm mắt hình ảnh một chiến trường rác. Người ta mua hàng và ăn tại chỗ, nhất là ốc mút, rồi hồn nhiên để lại tại chỗ.
Học đường
Tại các trường học được xem là môi trường giáo dục tốt thì vấn đề xả rác cũng không phải là hiếm. Học sinh, sinh viên xả rác trong sân trường, trong bàn học, thậm chí trong nhà vệ sinh. Tại khuôn viên trường học, vỏ sữa, bánh mì, hoa quả, giấy vụn… “quây” kín gốc cây là chuyện “không có gì lạ mắt”. "30 phút nghỉ trưa của SV cũng có thể biến giảng đường thành… chiến trường rác” - chị Nguyễn Thị Lan, lao công Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG TP.HCM) phàn nàn. Chị Trần Thị Hà, lao công Trường ĐH Sư phạm TP.HCM cho hay hiện tượng “để quên” rác không đúng chỗ và nhét rác vào gầm bàn là bệnh chung của SV: "Chúng tôi chấp nhận vì là công việc. Nhưng không hiểu nổi vì sao trong môi trường sư phạm, các em học sự mẫu mực để ra dạy dỗ hế hệ sau mà ý thức lại kém đến thế!".
Thực là vấn đề đau đầu!!! phải chăng đó là "văn hoá" của người Việt Nam???