[justify]Liên Xô (tiếng Nga: СССР), tên đầy đủ là Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Союз Советских Социалистических Республик), còn gọi là Liên bang Xô viết (Советский Союз) – là một cựu quốc gia chiếm phần lớn châu Âu và châu Á, tồn tại từ 30 tháng 12 năm 1922 cho đến khi chính thức tan rã và sụp đổ vào ngày 25 tháng 12 năm 1991.
Trong thế kỷ 20, Liên Xô xã hội chủ nghĩa đã ảnh hưởng khá sâu rộng đến tiến trình lịch sử của thế giới. Mọi sự kiện lớn của thế giới – nhiều hay ít – đều có dấu ấn và chịu sự tác động của Liên Xô. Việt Nam cũng không nằm ngoài lực hút ấy. Sau khi Liên Xô tan rã và sụp đổ, người ta ít nhắc đến những sản phẩm vật chất, hàng hóa… của quốc gia này, nhưng những giá trị văn hóa tinh thần mà nó để lại cho nhân loại thì mãi mãi lung linh và bền vững.
Với riêng tôi, khi nói đến Liên Xô, trong tôi chỉ vang lên hai chữ “Nước Nga”. Thiên nhiên Nga đa dạng, trữ tình, hùng vĩ; lịch sử Nga vĩ đại; trái tim nhân dân Nga chân thật, phóng khoáng và nhân hậu… tất cả được kết tinh và biểu hiện sinh động trong nền văn hóa Nga. Thời còn sinh viên (giai đoạn “bao cấp” ngoài Bắc, nghèo mà đẹp lắm!), văn học Nga thấm vào chúng tôi như một lẽ tự nhiên của đời sống. Đến nay, vật đổi sao dời… nhưng có một “Tình Yêu Không Đổi” – đó là Tình Yêu đối với các nhà văn, nhà thơ, những trang viết, những giai điệu Nga…
Mở topic này, tôi muốn gửi Tình yêu ấy, như gửi “hương cho gió”, để những ai cùng tâm tư với tôi lại có được Khoảng Lặng để cùng nhau Nhớ và Yêu hơn những Người Thơ, những vần thơ vẫn “thơm ngàn hương, ngát ngàn hoa”… qua năm tháng thời gian…
Người đầu tiên tôi muốn giới thiệu là nữ thi sĩ Onga Becgon (Olga Berggolts,1910 -1975). Cần phải dành một sự “ưu ái” trang trọng cho Bà, không chỉ bởi những dòng xúc cảm thơ xao xuyến, khát khao mà Bà để lại. Đơn giản, vì hôm nay là 8.3 - một ngày nhân loại trên thế giới nói và viết về Người Phụ Nữ. Hãy dành cho Bà những trang hồi tưởng thương mến, như những đóa hồng tươi duyên, đằm thắm gửi tới một Người thơ đã ra đi và để lại NHỮNG BÀI THƠ TÌNH đi cùng năm tháng…
Olga Fyodorovna Berggolts (1910 – 1975)
Tiểu sử:
Olga Berggolts sinh ngày 16 tháng 5 năm 1910 ở Sankt-Peterburg. Những năm 20 học ở trường phổ thông, tham gia nhóm Смена, làm quen với Boris Kornilov (sau này trở thành chồng đầu của Olga Berggolts). Năm 1930, tốt nghiệp khoa ngữ văn Đại học Leningrad, Olga Berggolts đi Kazakhstan làm phóng viên của báo Советская степь (Thảo nguyên Xô Viết). Sau đó trở về Leningrad làm biên tập ở một số tờ báo và xuất bản các cuốn: Годы штурма (Những năm xung kích), ký; Ночь в Новом мире (Đêm trong thế giới mới), truyện; và tập Стихотворения (Thơ). Từ đây thơ của Olga Berggolts bắt đầu được chú ý. Năm 1937 bị bắt giam vì liên hệ với "kẻ thù của nhân dân" (chồng của bà bị xử bắn năm 1938). Năm 1939 bà được trả tự do.
Thời kỳ Thế chiến II, Olga Berggolts ở lại thành phố Leningrad bị bao vây, bà làm việc ở Đài phát thanh, hàng ngày kêu gọi người Leningrad dũng cảm bảo vệ thành phố thân yêu của mình. Thời gian này bà viết những trường ca nổi tiếng về những người bảo vệ thành phố Leningrad: Февральский дневник (Nhật ký tháng hai) và Ленинградскую поэму (Trường ca Leningrad). Câu nói nổi tiếng của Olga Berggolts "Никто не забыт и ничто не забыто” (Không ai bị quên và không cái gì bị quên) được khắc trên bức tường của nghĩa trang Liệt sỹ Leningrad. Olga Berggolts mất năm 1975 ở Leningrad.
Tác phẩm:
*Глубинка (Độ sâu, 1932), ký
*Годы штурма (Những năm xung kích), ký;
*Ночь в Новом мире (Đêm trong thế giới mới, 1935), truyện
*Журналисты (Nhà báo, 1934), truyện
*Зерна (Ngũ cốc, 1935), thơ
*Стихотворения, (Thơ, 1934)
*Книга песен (Cuốn sách những bài ca, 1936)
*Февральский дневник (Nhật ký tháng hai, 1942), trường ca
*Ленинградская поэма (Trường ca Leningrad, 1942), trường ca
*Памяти защитников, (Ký ức những người bảo vệ, 1944), ký
*Ленинградская тетрадь (Cuốn vở ghi chép Leningrad, 1942
*Первороссийск (Pervorossiysk, 1950), trường ca –giải thưởng Nhà nước Liên Xô 1951.
*Они жили в Ленинграде (Họ đã sống ở Leningrad, 1944), kịch
*У нас на земле (Trên đất của ta, 1947),
*Верность (Lòng chung thủy, 1954), bi kịch
(Các bạn có thể đọc sơ lược tiểu sử của nữ sỹ bằng tiếng Nga tại đây http://www.litera.ru/stixiya/articles/16.html )
Một số bài thơ:
Gửi Bôrix Coócnilốp
I.
Em lại nhớ chuyện ngày quá khứ
Khúc hát ngây thơ một thời thiếu nữ:
"Ngôi sao cháy bùng trên sóng Nêva
Và tiếng chim kêu những buổi chiều tà..."
Năm tháng đắng cay hơn, năm tháng ngọt ngào hơn
Em mới hiểu,bây giờ anh có lý
Dù chuyện xong rồi,
Anh đã xa cách thế !
"Em hát khác xưa rồi, khóc cũng khác xưa theo..."
Lũ trẻ lớn lên, lại tiếp theo ta
Lại nhắp lại vị ngọt ngào thuở trước
Vẫn sông Nêva, bóng chiều, sóng nước...
Nhưng nghĩ cho cùng, họ có lỗi đâu anh!
II
Vâng, em khác hẳn rồi, chẳng giống trước nữa đâu !
Cuộc đời ngắn cũng xem chừng sắp hết.
Em đã già nhiều, nhưng anh đâu có biết,
Hay anh cũng biết rồi? Có thể!... Nói đi anh!
Em xin lỗi làm chi, chẳng cần đâu anh nhỉ
Thề thốt chăng? Cũng vô ích thôi mà,
Nhưng ví thử em tin, anh còn quay trở lại
Thì một ngày nào, anh sẽ hiểu ra...
Và mọi tổn thương, chúng mình xoá hết
Chỉ ở bên nhau, sánh bước trọn đường
Chỉ cần được sóng đôi, và chỉ khóc
Chỉ khóc thôi, đủ bù đắp tận cùng!...
1939-1940
Bằng Việt dịch
P/S: Đây là bài thơ Olga Berggolts viết tặng Bôrix Coócnilốp.
Bôrix Coócnilốp (1907 -1938): Là một nhà thơ Nga, người yêu của Olga Bergholtz, hy sinh ở mặt trận Phần Lan trước khi bắt đầu Đại chiến thứ II, nhưng mãi về sau Olga Berggolts mới được báo tin. [/justify]