Những biến đổi ngôn ngữ
1. Hiện tượng viết tắt
Viết tắt tên riêng, đại từ nhân xưng, tên địa danh. Ví dụ: H (Hương), t (tôi), SG (Sài Gòn), ,….. Tên riêng, đại từ nhân xưng, tên địa danh được viết tắt ít khi không được viết hoa.
Viết tắt các từ ghép. Ví dụ: cv (công việc), hđ (hoạt động) ,…..
Từ ghép được viết tắt chữ đầu tiên và ghép liền với yếu tố còn lại. Ví dụ: hnay (hôm nay), bthường (bình thường) ,…..
Từ được bỏ bớt phần nguyên âm. Ví dụ: sng chơi (sang chơi), đc (được) ,…..
Từ được viết tắt bằng chữ cái đầu. Ví dụ: k (không) (không còn cách viết khác ko) ,….
Viết tắt bằng các vay mượn từ nước ngoài. Ví dụ: h (giờ) ,….
Viết tắt bằng các ký hiệu: & (và), >< (mâu thuẫn), # (khác),….
2. Hiện tượng vay mượn các từ nước ngoài
Các từ được vay mượn phổ biến và chủ yếu nhất vẫn là tiếng Anh, ngôn ngữ chung của cả thế giới ấy đang ngày càng có sức lan tỏa rộng lớn khi hàng loạt những phương tiện truyền thông sử sụng Anh ngữ.
Sử dụng nguyên dạng các từ tiếng Anh. Ví dụ: ok, bye, reply, party, entry,….
Sử dụng các từ tiếng Anh theo lối phiên chuyển (phiên âm ra tiếng Việt). Ví dụ: xì tin – xì tai (style), xì - tret (stress) ,….
Sử sụng tiếng anh theo dạng viết tắt: ví dụ: bro (brother), sis (sister) ,….
Sử dụng tiếng Anh vừa phiên chuyển, vừa tạo sự biến dạng kết hợp với viết tắt. Ví dụ: bdaii (birthday), 4ever (for ever) ,…..
Các từ tiếng Anh này được chêm vào khi người viết tạo lập một ngữ lưu bằng tiếng Việt. Ví dụ: Thanks pà kon đã comment cho ai đó…, happy bdaii to bro Chae iu wy' cua T.
3. Hiện tượng sử dụng các biểu tượng và các từ tượng thanh
a. Vì là phương tiện giao tiếp gián tiếp, thiếu đi những yếu tố kèm lời và những yếu tố phi ngôn ngữ nên việc sử dụng các biểu tượng và các từ tượng thanh biểu thị thái độ của người giao tiếp là cần thiết.
Các biểu tượng đơn giản dễ dàng tạo lập, biểu hiện được thái độ buồn vui của con người như: :-), :-( . Ngoài ra trên mạng internet, các biểu tượng ấy còn được mặc định sẵn, với mọi trạng thái: vui, buồn, giận, chờ, biểu thị sự yêu thương, khóc, nháy mắt, chào tạm biệt: , , , , ,….
b. Các từ tượng thanh chỉ hai trạng thái: vui và buồn được tạo ra nhằm thể hiện cho người cùng nói chuyện biết một phần tâm trạng của mình. Thể hiện tâm trạng vui có các từ: hahaha, hihihi, kakaka, khàkhàkhà, hohoho (hoohhoho), hehehe. Thể hiện tâm trạng buồn có từ: huhuhu. Dễ nhận thấy rằng các từ này được viết liền với nhau, tối thiểu là có hai âm tiết ghép lại.
4. Hiện tượng biến đổi ngữ âm
Đây là phần biến đổi mạnh mẽ nhất, tạo nhiều biến dạng ngôn ngữ nhất.
a. Hiện tượng biến đổi phụ âm đầu
Một số phụ âm đầu biến thể theo phương ngữ Nam bộ như v thành z, d; qu thành w, hoặc biến thể theo một số vùng ở Bắc bộ như l thành n; và n thành l.
Một số phụ âm đầu sử dụng những phụ âm tương ứng với nó về vị trí cấu âm, nên khi biến đổi về mặt chữ viết thì vẫn giữ nét tương đồng về mặt âm thanh như: b thành p (cùng là âm môi), c thành k (biến thể của âm bị k - là một âm gốc lưỡi). Hoặc dựa trên sự giống nhau về mặt âm thanh của những chữ cái vay mượn của tiếng Anh như giữa gi (tiếng Việt) với j (tiếng Anh), giữa ph (tiếng Việt) và f tiếng Anh) để tạo nên những biến thể.
Một số biến dạng khác: bỏ bớt một yếu tố như ngh thành ng, gh thành g, nh thành n; biến chữ đ thành chữ d.
b. Hiện tượng biến đổi nguyên âm
Một số nguyên âm biến đổi theo phương ngữ Nam bộ như: iê thành i, uô thành u.
Nguyên âm i có xu hướng biến đổi thành j; từ đây một số nguyên âm có xu hướng biến đổi thành nguyên âm dòng trước i cũng biến đổi thành j như ê, iê.
Một số âm tiết theo thói quen chữ viết dùng i nhưng lại bị biến đổi thành y như minh thành mynh.
Các nguyên âm khác biến đổi không theo một quy tắc nào, các blogger tạo lập dựa trên sự tương đồng một phần nào giữa nguyên dạng và biến thể, như nguyên âm ă thì được viết thành a(, các dấu * được tạo lập trên máy vi tính bằng cách bấm tổ hợp phím shift và phím số 8; chữ o được thay thế bởi số 0; ô, ơ, o thành u.
c. Hiện tượng biến đổi phụ âm cuối
Bán nguyên âm i có hai cách thể hiện trên chữ viết là y, và i; khi kết hợp với nguyên âm ngắn thì i sẽ được viết là y, và khi kết hợp với nguyên âm dài thì sẽ được viết là i nhưng ngôn ngữ trong phương tiện truyền thông lại tạo nên những biến thể bằng cách làm ngược lại.
Một số phụ âm cuối được biến đổi theo phương ngữ Nam bộ như t thành c, phụ âm cuối ch được biến đổi theo phương ngữ của trung bộ thành k.
Một số biến đổi không theo quy tắc như t thành k, ch thành x; i có xu hướng biến đổi thành j.
d. Hiện tượng biến đổi thanh điệu
STT Thanh điệu Biến thể Ví dụ
1. Dấu hỏi ? cản - ka?n, kan?
2. Dấu huyền <, ` mà – ma`, ma<
3. Dấu nặng . gặm – ga*m., ga(m.
4. dấu ngã ~ đã – da~
5. Dấu sắc >, ' nó – no>, no'
Nhận xét về sự biến đổi phụ âm:
Đặc trưng cách ghi thanh điệu: Ghi thanh điệu ngay sau nguyên âm hoặc ở cuối âm tiết, không ghi trên nguyên âm như trong ngôn ngữ chuẩn.
Các thanh điệu biến dạng được sử dụng dựa trên sự tương đồng với các thanh điệu chuẩn.
Thực ra các thanh điệu biến dạng như trên được sử dụng chủ yếu trong ngôn ngữ blog. Khi đó bàn phím máy vi tính cho phép tạo lập các biến thể như vậy. Chẳng hạn khi đánh dấu hỏi thì bấm shift với phím có ghi hình dấu ?,…
e. Một số biến đổi khác
Ngoài những biến đổi trên đây còn có một vài biến đổi khác như: biến đổi toàn bộ phần vần như ây, ay thành i (hoặc j). Ví dụ: vậy – zậy – zị, này – nj`, bây – bi –bj, thêm nguyên âm như: trai – troai, con – koan. Một từ được viết khá đặc biệt và cũng khá phổ biến là từ không được viết thành hok.
Một từ trong câu có thể được viết hoa chữ cái đầu hoặc phần vần. Ví dụ: nhAm' mAt' lAj. dE^? wE^n dj tA^t' cA? wA' khU+' bu0^n` cU+' hjE^n? hjE^n. h0k fAj ngAy` mAj kjA gA(p. nhAu trE^n l0^j' cU~ lA(ng? lAng. cu0+j` nu0^t' nC' mA(t' va0` tjM".
Xuất hiện một số hiện tượng thêm chữ h vào sau một âm tiết của từ biểu thị cảm thán. Theo tác giả Ngô Phi Hùng – Đại học Vinh- Đây có thể là do ảnh hưởng của tiếng Anh, vì trong tiếng Anh có các từ “oh, ah…” là những từ biểu thị cảm xúc. Ví dụ: ừ thành ừh, à thành ồh. Việc lý giải trên đây không phải là không đúng nhưng có những người không biết tiếng Anh vẫn sử dụng một cách nhuần nhuyễn như là sự bắt chước lẫn nhau để khỏa lấp đi việc sử dụng tiếng Việt mà không có thanh điệu và dấu.
Một số biến đổi phụ âm đầu, phụ âm cuối, và nguyên âm theo khuynh hướng sao cho giống với phương ngữ ở các vùng Nam bộ, Trung bộ, hay Bắc bộ chỉ là sự bắt chước không có ý thức, mục đích và chủ ý. Qua tiếp xúc với phim ảnh, báo chí, truyền hình người ta học cách nói ấy để làm phong phú thêm khả năng sử dụng ngôn ngữ và thể hiện phong cách của mỗi cá nhân.
Trong phóng sự “Ngôn ngữ và tình yêu” tác giả Phương Linh đăng trên tạp chí An Ninh thế giới ngày 26-5-2007 đã đề cập đến ngôn ngữ blog của riêng thế hệ 9x với một nhận định Ngôn ngữ blog: khó hiểu và lủng củng. Tất cả những hiện tượng ngôn ngữ đã phân tích ở trên từ hiện tượng viết tắt, hiện tượng vay mượn từ nước ngoài, hiện tượng biến đổi về mặt ngữ âm, hiện tượng sử dụng các biểu tượng ngôn ngữ blog không thiếu một cái nào. Chúng tạo ra một thứ ngôn ngữ hỗn độn, vô bổ và làm chệch hướng tiếng Việt.
Ngôn ngữ blog là ngôn ngữ biến dạng, được thay đổi từng chi tiết của chữ cái tiếng Việt, ví dụ như: chu> d4~ x3m bl0g cu4 nh0? N4`i chu4, e0` p3> n4y` hoj* bj d4ng> y3u. (chú đã xem blog của nhỏ này chưa, èo bé này hơi bị đáng yêu).
Hay các ví dụ khác:
4nh o? da^y giu*a~ d0<ng –do*j< la.c l0ng~…ng0n>g ch0*< aj –da~ ba0 la^n< fu. ba.c…Ha^n ngu*o*i< Kja Nhu*ng Sa0 L0n<g H0k the^?... A^n Tjn<h Naj< Th0^y Hen. Nhau Kiep> Kha>c…M0^ng Hem Tha<nh th0^y –Danh< Que^n –Dj (Anh ở đây giữa dòng đời lạc lõng, ngóng chờ ai đã bao lần phụ bạc, hận người kia nhưng sao lòng không thể, ân tình này thôi hẹn nhau kiếp khác, mộng không thành thôi đành quên đi).
Boy moj' thj xong...........oaj? ghe^..............av la` mo^n te^. nhut'...........hox. hanh` ma` kju? do'.............co' nc' ra bo*`.............
.........te^. haj. ghe^..............ta^k ka? moj. thu' trong ngay` nay dju` te^. haj. he^k ah'..............(hey da hey da hey) da~ quye^t' djnh. mo? long` mjnh` truoc' oy`..........ma` sao hok chju. hju?...............t/c cung~ ca^n` su. co^ng = ma`........
.......cam? jac' ban? tha^n mjn`h hok dc tjn tuong?..............mjnh` cha? lam` dc j cho ng` #........... zj. ma` kon` doj` hoj? o? ng` #.........faj? cha(ng chjnh' boy moj' la` ng` k co^ng =......... (Boy mới thi xong, oải ghe và là môn tệ nhất. Học hành mà kêu đó có nước ra bờ. Tệ hại ghê, tất cả mọi thứ trong ngày nay đều tệ hại hết á – hey da hey da hey – đã quyết định mở lòng mình trước rồi mà sao không chịu hiểu. Tình cảm cũng cần có sự công bằng mà. Cảm giác bản thân mình không được tin tưởng, mình chẳng làm gì cho người khác vậy mà còn đòi hỏi ở người khác, phải chăng chính boy mới là người không công bằng?).
Ngoài ra, câu, hành văn, ý tứ mà các blogger thể hiện khá lủng củng, vụng về và tối nghĩa, diễn đạt ý không trọn. Ví dụ: Ai đó chính la` ai đó nhưg ko phải la` ai đó mà chính lại là ai đó mà ai cũng bit đó là ai......... hay ......định bụng vol.1 chỉ gồm 15 bài thôi......nhưng mà chợt nhớ ra là.....16t thì fải có 16 bài mới trọn bộ chứ hì........khà khà. Các blogger biến ngôn ngữ viết thành ngôn ngữ nói.
Như vậy, những biến đổi về mặt ngữ âm của blog khá phong phú, một số hiện tượng dựa trên sự tương đồng về vị trí cấu âm hay về mặt âm thanh, và đặc biệt cách viết j thay i, w thanh qu, k thay không là khá phổ biến; một số bắt chước phương ngữ. Hiện tượng viết tắt sử dụng nhiều ở tin nhắn qua điện thoại di động nhằm tiết kiệm ký tự; còn ở blog, chat, email việc viết tắt là trào lưu, thể hiện phong cách blog của một bộ phận lứa tuổi thế hệ 8x, 9x. Việc sử dụng phổ biến các từ tiếng Anh ngày càng nhiều và phức tạp hơn.
Bạn có viết blog?
Khi viết blog, bạn có tạo ra những biến đổi ngôn ngữ như trên?
Và theo bạn lý do của việc biến đổi ngôn ngữ đó là gì?