gửi bởi sinan » Thứ 7 26/05/07 9:03
II. Lý thuyết về tình yêu
1. Tình yêu là giải đáp cho vấn đề hiện hữu của con người
Ban đầu, con người là 1 với thiên nhiên. Đất đai, thú vật, cây cối vẫn còn là thế giới của con người. Nó đồng hóa mình với loài vật và điều này được biểu lộ bằng cách tôn thờ các cây cối, con vật. Nhưng con người càng lúc càng vươn khỏi những thiên nhiên, càng ly cách khỏi thế giới tự nhiên. Sống bằng lý tính, nó ý thức về chính mình, về đồng lọai mình, về những khả năng tương lai cùng quá khứ đã qua. Sự thức tỉnh về bản thân mình như 1 sự ly cách, sự thức tỉnh về đời sống ngắn ngủi trong khoảnh khắc của chính mình, về sự kiện rằng mình sinh ra không do ý chí mình và chết đi cũng nghịch với ý chí mình. Và rồi mình chết trước những người mình yêu, hay họ chết trước minh điều đó làm cho con người thức tỉnh về nỗi cô đơn hiện hữu và sự ly cách của mình và thế giới xung quanh, về mối hy vọng vô vọng của mình trước những thế lực của thiên nhiên và xã hội. Tất cả những điều này biến con người trở thành 1 ngục tù không chịu đựng nổi: nỗi buồn và sự cô đơn xâm chiếm con người.
Trong khi tách khỏi thiên nhiên, con người vẫn là 1 phần tử của thiên nhiên, chịu những tác động của thiên nhiên và không thể nào thay đổi chúng, con người tuy thế lại vượt lên trên tất cả những gì thuộc về thiên nhiên. Con người nhận chân ra sự bất lực và những giới hạn sự sinh tồn của mình. Nó thấy kết thúc của nó là cái chết. Nó không bao giờ thoát khỏi thân xác mình, dù có muốn;và thân xác của nó làm cho nó muốn sống.
Lý trí diễm phúc của con người cũng lại là 1 nguyền rủa. Con người là con vật độc nhất đối mặt với sự hiện hữu của chính mình. Nó không thể trở về với trạng thái ý thức tiền nhân lọai trong sự hòa hợp với thiên nhiên, nó phải tiếp tục phát triển lý trí của mình cho đến khi trở thành chủ nhân của thiên nhiên và của chính mình.
Vì mất thiên đường, sự hợp nhất với thiên nhiên, con người trở thành kẻ lang thang vĩnh viễn, nó phải tiến tới và bằng cách lấp đầy những khoảng trống của tri thức mình với những giải đáp. Nó phải giải thích cho mình về chính mình và về ý nghĩa hiện hữu của mình. NÓ bị thúc đẩy phải vượt qua sự rạn nứt nội tại này, bị dày vò bởi 1 cái khát vọng tuyệt đối, khát vọng 1 thứ hòa điệu có thể nhổ gốc sự nguyền rủa đã tách rời nó khỏi thiên nhiên, khỏi đồng loại và khỏi chính mình
Con người có thể phát cuồng nếu nó không thể giải phóng mình trong 1 hình thức nào đó đối với những người khác, với thế giới bên ngoài.Chính vì thế con người phải đi tìm sự bình an của mình bằng cách hợp nhất với người khác. Và con đường hữu hiệu nhất là tình yêu.
Tình yêu trưởng thành(có nghĩa là ở 1 nguời có sự hiểu biết chính chắn trong tình yêu, và ở đây, E.Fromm xây dựng trên mẫu người lý tưởng) là sự hợp nhất dưới điều kiện duy trì sự tòan vẹn của mình, của cá biệt tính mình. Tình yêu là 1 quyền năng chủ động trong con người ; 1 quyền năng chọc thủng những bức tường ngăn cách người với người, hợp nhất mình với kẻ khác; tình yêu khiến mình vượt qua cái ý vị cô lập và ly cách nhưng nó cho phép mình là mình, giữ lại sự toàn vẹn của mình. Trong tình yêu, có điều nghịch lý là 2 sinh thể trở thành 1 nhưng vẫn là 2. Trong tình yêu có thể được mô tả bằng cách tự ban sơ là cho chứ không phải là nhận. Cho cái gì? Trả lời câu hỏi này có vẻ đơn giản, nhưng sự thực nó chứa đầy những hàm hồ và phức tạp. Sự hiểu lầm nhiều nhất là cho rằng “cho đi” là cho 1 cái gì, tước bỏ đi, cung hiến. Cái người mà cá tính chưa phát triển đầy đủ ra ngòai giai đoạn của chiều hướng thụ lãnh, tước đoạt hay tàng trữ, nó cảm nhận tình yêu theo lối này. Nó giống như đặc tính của buôn bán là muốn cho nhưng chỉ trong trao đổi để mà nhận, cho mà không nhận đối với nó là biển thủ.
Còn đối với tình yêu chân chính, sự cho thể hiện 1 tiềm lực. Trong chính sự cho, tôi cảm nghiệm sức mạnh tài sản, quyền năng của tôi. Cảm nghiệm về sinh lực và tiềm lực được cất cao này làm tôi sung sướng. Tôi cảm nghiệm như chính tôi như đang sung mãn, tận dụng, sinh tồn, và như vậy là vui sướng. Cho vui sướng hơn nhận, không phải vì nó là 1 sự giảm thiểu, mà vì trong hành vi cho có sự biểu lộ sinh tồn của tôi.
Ví dụ như trong tình dục. Cực điểm của dục tính giống đực ở hành vi cho, người đàn ông tự hiến mình, cơ quan sinh dục tính nam của mình cho người đàn bà. Vào lúc cực độ, ông cho bà tinh dịch của mình. Ông ta không thể nào cho được nếu năng lực không hiện hành. Nếu ông ta không thể cho, ông ta bất lực. Đối với người đàn bà, bà cũng tự hiến mình, bà mở ngõ trung tâm nữ tính của mình; trong hành vi nhận, bà cho. Nếu bà không thể làm được như vậy, nếu bà chỉ có thể nhận thôi, bà bị liệt âm.
Hành vi cho tái diễn với bà không phải trong nhiệm vụ của mình như là 1 người yêu mà trong 1 nhiệm vụ như 1 bà mẹ. Bà hiến mình cho việc nuôi lớn đứa con ở trong mình, bà cho sữa của mình cho đứa trẻ, bà cho sự ấm áp của cơ thể mình. Không cho sẽ là đau đớn.
Tuy nhiên phạm vi quan trọng của sự cho không phải là phạm vi vật chất mà là ở lãnh vực đặc biệt của con người. Một người cho kẻ khác cái gì? Nó cho chính mình, cho cái tinh tế nhất mà nó có, nó cho sự sống của nó. Có nghĩa là cho kẻ khác sự vui sướng cùng niềm vui của mình, quyền lợi của mình, sự hiểu biết của mình, tri thức, khí chất của mình. Trong cái cho như thế, nó làm giàu kẻ khác, cái cho này làm lớn lên giá trị sinh tồn của bản thân mình. Nó cho không phải để nhận, sự cho tự nó là 1 niềm vui kịch liệt. Bên cạnh đó, sự cho bao hàm biến kẻ khác thành người cho nữa, và cả 2 cùng chia xẻ trong niềm vui những gì họ đã mang lại cho sự sống. Trong hành vi cho có cái được sinh ra, và cả 2 đều cảm kích vì sự sống nảy sinh trong họ. Nói riêng về tình yêu, điều này có nghĩa: tình yêu là 1 quyền năng tạo ra tình yêu.
Cũng như Marx đã từng nói :”Bạn hãy thừa nhận con người như con người, và mối tương quan của nó với thế giới như là 1 thế giới con người, và bạn chỉ có thể trao đổi tình yêu cho tình yêu, tin cẩn cho tin cẩn… Nếu bạn muốn thưởng thức nghệ thuật, bạn phải là 1 người được đào luyện về mặt nghệ thuật, nếu bạn muốn gây ảnh hưởng lên mọi người, bạn phải là 1 người có 1 ảnh hưởng kích thích và tán trợ thực thụ trên kẻ khác.Nếu bạn yêu mà không gợi lên tình yêu, nghĩa là, nếu tình yêu của bạn mà không sản xuất ra tình yêu như thế, nếu không bằng vào 1 biểu lộ của sự sống với tư cách 1 kẻ đang yêu, bạn không biến mình thành 1 kẻ được yêu, như thế là bạn bất lực, 1 sự bất hạnh.”
Sin Ân