1. Lý do chọn đề tài Nhu cầu tâm linh đầu năm mới là có thật và bản thân mỗi người cũng có cách lý giải cho những hoạt động thỏa mãn nhu cầu này. Tuy nhiên, không dễ dàng để phân tích và lý giải một cách khoa học về hoạt động hành hương vào từng thời điểm hay từng vùng, từng đối tượng. Đề tài thực sự thu hút tác giả trong việc tìm lời đáp cho hoạt động này.
Bản thân tác giả rất yêu thích đề tài tôn giáo vốn ấp ủ nghiên cứu và cũng có điều kiện phù hợp với lĩnh vực đang công tác, hướng dẫn viên du lịch, đồng thời cũng từng đi hành hương đến nhiều thánh địa trên thế giới và nhiều cơ sở tôn giáo tín ngưỡng trong nước. Tuy vậy, tác giả chưa từng tham gia dù nghe nói và được mời tham gia rất nhiều nhưng chưa thực sự tham gia. Do đó, về lý do chủ quan, tác giả nhân đề tài để có cái nhìn của một người trong cuộc hành hương.
2. Mục đích nghiên cứu Trước đây và thậm chí hiện nay, khi nghe đến hành hương, người ta thường nghĩ đến những chuyến đi đến vùng thánh địa vào những dịp thiêng liêng hay hành hương thường đi kèm với tổ chức hoạt động du lịch. Đề tài nhằm mục đích đưa ra những khái niệm về hành hương trong các tôn giáo và trong dân gian thể hiện đậm nét qua dịp đầu năm (vốn là thời gian lý tưởng để hành hương) đồng thời có cái nhìn khác về hành hương không phải chỉ trong mùa lễ hội hay của riêng bất kỳ tôn giáo, dân tộc nào mà là quan niệm, tâm thức chung của cộng đồng thề hiện qua người Việt ở Nam Bộ. Bên cạnh đó, so sánh văn hóa nhận thức, tổ chức và ứng xử giữa các vùng khác nhau về hành hương đầu năm.
3. Lịch sử vấn đề Nhiều đề tài chỉ mới đưa ra những bước khởi đầu nghiên cứu về văn hóa tâm linh hay tôn giáo tín ngưỡng của vùng Nam Bộ, của người Việt và các cơ sở tôn giáo tón ngưỡng chỉ chưa nói nhiều đến hành hương. Nếu có, chỉ gắn hành hương với một dịp lễ hội cụ thể, một đối tượng cụ thể chứ chưa nói nhiều đến các hoạt động hành hương đầu năm. Một số đề tài cũng xem xét mùa lễ hội hành hương trên cơ sở xem xét một số lễ hội ở phía Bắc chứ chưa nói nhiều đến hành hương đầu năm ở miền Nam.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng của đề tài là hành hương đầu năm của người Việt ở Nam Bộ để phân biệt với hoạt động hành hương trong năm và các nghi lễ dân gian dịp Tết cũng như các ngày lễ vía với đối tượng tôn thờ chủ yếu. Đó là hoạt động hành hương của người Việt trong không gian Nam Bộ lúc đầu năm.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Đề tài sẽ cung cấp một hệ thống khái niệm về hoạt động hành hương đầu năm ở Nam bộ trong sự so sánh về nhận thức, tổ chức và ứng xử với Bắc bộ. Từ đó, xây dựng những hoạt động hành hương thuần túy, tách biệt các chương trình du lịch thông thường và bước đầu xây dựng loại hình hành hương chuyên sâu.
6. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu Đề tài sử dụng các phương pháp dịch lý để có cái nhìn khách quan về các cặp phạm trù trong văn hóa tâm linh. Phương pháp so sánh để thấy sự khác biệt giữa hành hương đầu năm và ngày lể vía; giữa Nam bộ và Bắc bộ.
7. Bố cục đoạn văn Đề tài gồm 4 chương với chương 1 là phần lý luận và 3 chương còn lại theo cấu trúc 3 thành phần nhận thức – tổ chức - ứng xử xoay quanh trục tọa độ Chủ thể, không gian, thời gian.
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN 1.1 Khái niệm về văn hóa tâm linh và hành hương 1.2.1 Văn hóa tâm linh 1.2.2 Hành hương 1.2.3 Hành hương thuần túy và hành hương chuyên sâu 1.2 Hành hương dưới cái nhìn của các tôn giáo1.2.1 Phật giáo1.2.2 Công giáo1.2.3 Hồi giáo1.3 Văn hóa tâm linh dân gian trong thời điểm đầu năm 1.3.1 Tập tục cúng gia tiên 1.3.2 Tín ngưỡng dân gian ngày đầu năm 1.3.3 Kiêng kỵ đầu năm 1.3.4 Hành hương 1.4 Đặc điểm của hành hương đầu năm 1.5 Đối tượng tham gia hành hương CHƯƠNG 2: VĂN HÓA NHẬN THỨC CỦA HOẠT ĐỘNG HÀNH HƯƠNG ĐẦU NĂM2.1 Nhận thức về hành hương thuần túy 2.2 Nhận thức về hành hương chuyên sâuCHƯƠNG 3: VĂN HÓA TỔ CHỨC CỦA HOẠT ĐỘNG HÀNH HƯƠNG ĐẦU NĂM3.1 Chủ thể tổ chức hành hương đầu năm 3.3.1 Cá thể tự phát 3.3.2 Doanh nghiệp kinh doanh du lịch 3.3.3 Tổ chức tôn giáo 3.3.4 Tổ chức từ thiện 3.2 Không gian tổ chức hành hương 3.3.1 Không gian các cơ sở tôn giáo 3.3.2 Không gian các cơ sở tín ngưỡng dân gian 3.3 Quy trình tại điểm hành hương 3.3.1 Tổ chức dâng cúng 3.3.2 Tổ chức tham quan 3.3.3 Tổ chức lễ hội CHƯƠNG 4: VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HOẠT ĐỘNG HÀNH HƯƠNG ĐẦU NĂM4.1 Ứng xử của người tham gia với đối tượng hành hương.4.2 Ứng xử của những người hành hương với nhau.KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢOKhi tìm trên Google "van hoa tam linh" hay "hanh huong", sẽ tìm thấy các trang Web tiếng Việt:
1.
http://mactrieu.vn/index.php?option=com ... Itemid=130.
2.
http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/t-ma ... n-hue.html.
3.
http://dantri.com.vn/ban-doc/van-hoa-ta ... 309126.htm.
4.
http://www.vbu.edu.vn/referances/RP-4/H ... -phap.html.
5.
http://quangduc.com/tusachphathoc.html.
6.
http://www.thpgtphcm.vn.
7.
http://phattuvietnam.vn/news/Hanh-huong/.
8.
http://Dulichhanhhuong.com/9.
http://giacngo.vn/10.
http://phatgiao.org.vn/11.
http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van- ... am-bo.html12.
http://www.tapchicongsan.org.vn/home/ng ... t-Nam.aspx13.
http://yume.vn/tourism2/article/vung-va ... D213C.html.
14.
http://www.phatgiaonguyenthuy.com/news- ... C2%AD.html. (Phần IV – Ý Nghiã Việc Hành Hương, Lịch Sử & Con Người, trang 14)
Tìm def="pilgrimage", sẽ có các trang Web tiếng Anh:
1.
http://www.britannica.com/EBchecked/top ... ilgrimage/2.
http://www.merriam-webster.com/dictionary/pilgrimage/3.
http://en.wikipedia.org/wiki/Pilgrim/Tìm các tài liệu tiếng Việt
1. Nguyễn Đăng Duy, Văn hóa tâm linh Nam Bộ, NXB Hà Nội, 1997.
2. Nguyễn Hữu Hiếu, Tìm hiểu văn hóa tâm linh Nam Bộ, NXB Trẻ, Tp.HCM, 2004.
3. Huỳnh Ngọc Trảng, Sổ tay hành hương đất phương Nam, NXB TPHCM, 2002.
4. Nguyễn Lang, Việt Nam Phật giáo sử luận (1-2-3), NXB Văn học, Hà Nội, 2010.
5. Nguyễn Đăng Thục, Thiền học Việt Nam, NXB Thuận Hóa, Thừa Thiên – Huế, 1997.
6. Chan Khoon San (Lê Kim Kha biên dịch), Hành hương về xứ Phật, NXB Phương Đông, TPHCM, 2011.
PHỤ LỤC