Bài 4: Chọn một khái niệm cơ bản trong đề tài nghiên cứu của mình để xây dựng định nghĩa (trình bày theo 7 bước và lập sơ đồ)Các định nghĩa về tôn giáo"Tôn giáo là một phương cách để giúp con người sống và tồn tại với sức mạnh siêu nhiên từ đó làm lợi ích cho vạn vật và con người, đôi khi đồng nghĩa với tín ngưỡng, thường được định nghĩa là niềm tin vào những gì siêu nhiên, thiêng liêng hay thần thánh, cũng như những đạo lý, lễ nghi, tục lệ và tổ chức liên quan đến niềm tin đó"[vi.wikipedia.org/wiki/Tôn_giáo].
"Tôn giáo bao gồm một tín ngưỡng tin vào các thế lực tối thượng điều hành thế giới và sau đó là một cố gắng để tranh thủ sự phù hộ của các thế lực đó" [Frazer J.G.2007:94,95].
Nhược điểm-Tôn giáo là khái niệm hết sức phức tạp và rất dễ nhầm lẫn với tín ngưỡng. Cả hai định nghĩa trên chưa khu biệt được tôn giáo với tín ngưỡng dẫn đến định nghĩa phức tạp, khó hiểu.
-Tín ngưỡng và tôn giáo tuy xét về bản chất thì cùng loại, nhưng xét về nguồn gốc và diễn biến của từng trường hợp cụ thể thì có thể lại rất khác nhau. Ai cũng biết rằng ở Việt Nam thì Phật giáo, Đạo giáo, Kitô giáo... đều là những tôn giáo không phát sinh từ các tín ngưỡng dân tộc mà có nguồn gốc ngoại lai, là sản phẩm của quá trình giao lưu văn hóa với các dân tộc khác. Mối liên hệ của chúng với các dân tộc và các nền văn hóa phát sinh ra chúng lớn hơn nhiều, quan trọng hơn nhiều so với mối liên hệ của chúng với các tín ngưỡng dân tộc. Theo đó, tôn giáo bao gồm nghĩa rộng và hẹp.
Tôn giáo theo nghĩa rộng gồm 5 yếu tố: sự sùng bái (niềm tin cao độ), đối tượng sùng bái, hệ thống giáo lý, cơ sở thờ tự và nghi thức, đội ngũ nhân sự.
Đối tượng sùng bái có thể phân làm ba loại chính:
Những vị thần siêu nhiên.
Các hiện tượng tự nhiên được thần thánh hóa, ví dụ như trong vật tổ giáo, tín ngưỡng vật linh, ma thuật.
Con người được thần tượng hóa.
→ như vậy, đối tượng sùng bái càng xa lạ thì càng dễ trở nên huyền bí, và tính tôn giáo (theo nghĩa rộng) càng mạnh.
Tôn giáo theo nghĩa hẹp: gồm tôn giáo (thực thụ) và Á tôn giáo ( mang tính trung gian, không điển hình) ví dụ: đạo Shinto.
Sùng bái là một khái niệm có nội hàm hẹp nhất và do vậy, có ngoại diên rộng nhất. Nó bao gồm cả tôn giáo (theo nghĩa rộng) và mê tín.
Mê tín là sự sùng bái không có bất cứ một yếu tố mang tính tổ chức nào.
Tôn giáo (thực thụ) là sự sùng bái những đối tượng được thần thánh hóa cao độ, với một hệ thống giáo lý bài bản, một hệ thống nghi thức hoàn chỉnh và một hệ thống tổ chức chặt chẽ.Sơ đồ cấu trúc định nghĩa tôn giáo
Bài tập 5: Chọn 1 khái niệm/ sự việc/ hiện tượng trong đề tài và một đối tượng có liên quan, tiến hành so sánh tìm các điểm tương đồng và khác biệt, lập bảng.So sánh tôn giáo và tín ngưỡng
