BÀI TẬP SỐ 5: SO SÁNH
SO SÁNH HAI NGHI LỄ: NGHI THỨC THANH TẨY CỦA CÔNG GIÁO – NGHI THỨC TẨY UẾ CỦA NGƯỜI JRAI
1. PƠNHU – DÌM, NGỤP LẶN TRONG CÁC NGHI THỨC TẨY UẾ
1.1 Tên gọi: PƠNHU BUAH CƠLOM – Dìm Tẩy Uế
- Trường hợp: loạn luân
- Đối tượng, lý do: nam, nữ cùng dòng họ có quan hệ giao phối với nhau Ví dụ: họ Siu với Siu, Rmah với Rmah, Ksor với Ksor…)
- Tác động: làm rối loạn trời đất, gây tai ương, dịch bệnh cho cộng đồng
- Của lễ: Trâu, máu heo và dê, gạo
- Nghi thức: đôi trai gái loạn luân xuống suối dìm mình dưới nước, cởi bỏ y phục cho trôi theo dòng nước. Lên bờ thay y phục khác. Sau đó hai người gục đầu ăm cơm đổ trong máng heo – tượng trưng như chó heo giao phối với nhau mới không cần tính đến họ hàng ruột thịt.
+ Máu heo, máu dê rảy tẩy uế trời đất
+ Tung gạo lên trời để tẩy uế trời đất
- Kết quả: Có thể sống với nhau như vợ chồng hợp pháp – không phải chịu trách nhiệm về tai ương, dịch bệnh cho cộng đồng
1.2 Tên gọi: PƠNHU BUAH DRIANG – Dìm Tẩy Gở
- Trường hợp: chết ngoài làng, ngoài nhà của mình
- Đối tượng, lý do:
+ Người thuộc tộc người Jrai, chết vì thú dữ, tai nạn, hòn đạn, mũi tên.
+ Phụ nữ: Chết vì sinh đẻ, sẩy thai nhiều lần
- Tác động: mang cái gở, dữ cho cộng đồng
- Của lễ: gà, heo
Nghi thức:
+ Người chết gở: Thầy cúng, cúng gà heo để phòng ngừa cái gở, cái dữ
+ Phụ nữ mang thai: Thầy cúng, vừa cúng vừa dìm mình trong suối, cởi bỏ váy áo, cho trôi theo dòng nước để xả xui.
Hoặc lấy chân gà, cào xuôi theo bụng sản phụ, để sinh để xuôi chảy
- Kết quả: ngăn ngừa cái gở, dữ; xả gở, xả dữ; sinh đẻ xuôi chảy
2. NGHI THỨC THANH TẨY CỦA NGƯỜI CÔNG GIÁO
- Trường hợp: mắc tội nguyên tổ
- Đối tượng: Mọi người chưa lãnh nghi thức thanh tẩy Công giáo
- Tác động: hết tội nguyên tổ
- Của lễ: không có
- Người thực hiện: người Công giáo
- Nghi thức:
+ Truyền thống: Dìm ba lần trong giếng rửa tội, sau đó mặc áo mới, cầm nến sáng
+ Ngày nay: đổ nước lên trán và đọc “ta rửa con nhân danh Cha, Con và Thánh Thần”, mặc áo mới, cầm nến sáng
- Kết quả: sạch tội nguyên tổ, trở thành con người mới
3. BẢNG SO SÁNH
4. KẾT QUẢ SO SÁNH
Những điểm chung:
- Ngôn ngữ / ý nghĩa: PƠNHU – BAPTISM = DÌM
- Chất liệu / biểu tượng: Nước
- Tính chất / tác động: Làm sạch / tẩy rửa, tẩy trừ, ngăn ngừa
- Hiệu quả: Làm mới con người trong ý nghĩa tinh thần, tâm linh / giải gỡ cho con người khỏi tội
Tài liệu tham khảo:
- Trần Sĩ Tín, Hạt giống Kitô trên đất Jrai, NXB Tôn giáo, 2009
- Hội đồng Giám Mục Việt Nam, Từ điển Công giáo, NXB Tôn Giáo, 2016
-
https://sites.google.com/site/vanhoajraitaynguyen/ (Lê Quang Lâm – Biên khảo)
-
http://tudienjrai.gialai.gov.vn/
