TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

[Ngoc Khanh]

Môn: Phương pháp nghiên cứu khoa học
GVHD: GS. TSKH. Trần Ngọc Thêm
HVCH: Nguyễn Thị Ngọc Khánh
MSHV: 166031060111
Lớp: Châu Á học, khóa 2016 – 2018 (Đợt 2)

Tên đề tài: TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

BÀI TẬP THỰC HÀNH 1: Chọn 1 đề tài nghiên cứu cho mình và phân tích đề tài đã chọn

1. Phân tích cấu trúc đề tài:
[Tên họ của người Hán] <trong văn hóa Trung Hoa>
- Cụm từ trung tâm: Tên họ của người Hán.
- Cụm từ định tố: Trong văn hóa Trung Hoa

2. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Tên họ của người Hán.
- Chủ thể nghiên cứu:Văn hóa Trung Hoa.
- Không gian nghiên cứu: chủ yếu là Trung Quốc (trong đó có Đài Loan, Hồng Kong).
- Thời gian nghiên cứu: Thế kỷ IV TCN đến nay (từ thời điểm tư liệu khảo cổ giáp cốt văn được tìm thấy).

3. Lập sơ đồ:


4. Trọng tâm nghiên cứu (Các cặp đối lập cơ bản):
Các yếu tố trong tên họ của người Hán -> Rõ ràng, không cần nghiên cứu
Sự hình thành và phát triển tên họ của người Hán -> Rõ ràng, không cần nghiên cứu
Biểu hiện văn hóa của tên họ người Hán -> Chưa rõ ràng, cần nghiên cứu

[Ngoc Khanh]

Tên đề tài: TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

BÀI TẬP THỰC HÀNH 2: Trên cơ sở phân tích đề tài, lập đề cương chi tiết cho đề tài đã chọn.

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Tổng quan tình hình nghiên cứu
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5. Phương pháp nghiên cứu
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
7. Kết cấu đề tài

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN
1.1. Các khái niệm trong tên họ của người Hán
1.1.1. Khái niệm “Tính” và “Thị”
1.1.2. Khái niệm “Danh” và “Tự”
1.2. Nguồn gốc hình thành tên họ của người Hán
1.1.1. Sự hình thành và mối quan hệ giữa “Tính” và “Thị”
1.1.2. Sự hình thành và mối quan hệ giữa “Danh” và “Tự”
1.3. Xu thế phát triển tên họ của người Hán
1.3.1. Xu thế phát triển của “Tính” và “Thị”
1.3.2. Xu thế phát triển của “Danh” và “Tự”

CHƯƠNG 2. BIỂU HIỆN CỦA VĂN HÓA TRUNG HOA TRONG TÊN HỌ NGƯỜI HÁN
2.1. Biểu thị chế độ hôn nhân
2.1.1. Quan niệm về hôn nhân
2.1.2. Chế độ phi tần
2.2. Biểu thị quan hệ đẳng cấp
2.2.1. Quan niệm về địa vị xã hội
2.2.2. Chế độ phân phong
2.3. Phản ánh đời sống văn hóa – xã hội
2.3.1. Quan niệm nhân sinh
2.3.2. Phong tục tập quán

CHƯƠNG 3. ẢNH HƯỞNG CỦA TÊN HỌ NGƯỜI HÁN ĐẾN TÊN HỌ Ở MỘT SỐ QUỐC GIA
3.1. Triều Tiên – Hàn Quốc
3.2. Nhật Bản
3.3. Việt Nam

KẾT LUẬN
PHỤ LỤC
1. Một số họ phổ biến của người Hán
2. Một số họ phổ biến ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore
TÀI LIỆU THAM KHẢO

[TranThiQuynhNhu]

Hi Khánh, Như có góp ý về đề tài chút.
Cụm từ trung tâm ở đây chỉ là tên họ thôi
Về đối tượng ở sơ đồ nên là văn hóa người Hán, văn hóa người Mãn...
Về dàn bài thì Như thấy cả chương 2 đã gom hết nội dung của đề tài rồi, chương 3 lại thành chương phụ mất.

[Trần Tuấn Kiệt]

Chào chị
Em có một vài góp ý cho bài thực hành 1 của chị như sau:
1. Chủ thể nghiên cứu: theo em là "người Hán"
2. Không gian: theo em chỉ cần ghi "Trung Hoa" là được rồi ạ. Vì đang phân thích cấu trúc ngữ pháp tiêu đề, mà trong tiêu đề của chị chỉ có Trung Hoa nên không cần ghi thêm Đài Loan, Hồng Kong. Trong nội dung bài luận chị có thể nói rõ hơn.
Em chúc chị hoàn thiện tốt đề tài này

[Ngoc Khanh]

Hi Khánh, Như có góp ý về đề tài chút.
Cụm từ trung tâm ở đây chỉ là tên họ thôi
Về đối tượng ở sơ đồ nên là văn hóa người Hán, văn hóa người Mãn...
Về dàn bài thì Như thấy cả chương 2 đã gom hết nội dung của đề tài rồi, chương 3 lại thành chương phụ mất.

Cảm ơn góp ý của Như.
Về cụm từ trung tâm, thực ra Khánh cũng khá phân vân giữa chỉ để "Tên họ" hay "Tên họ của người Hán". Tuy nhiên, do cụm từ trung tâm quyết định đối tượng nghiên cứu, Khánh nghĩ nếu chỉ để "tên họ" thôi thì khá là mơ hồ nên vẫn nghiên theo phương án để "tên họ của người Hán" hơn
Về đối tượng ở sơ đồ, do đối tượng nghiên cứu của Khánh là tên họ của người Hán (một phương diện trong văn hóa người Hán, bên cạnh chữ viết, nghệ thuật, kiến trúc,...) nên do đó Khánh để như vậy. Tuy nhiên, từ góp ý của Như thì Khánh nhận thấy cách chọn cấp zero của mình khá mơ hồ vì còn rộng quá, mà dẫn trực tiếp xuống "tên họ của người Hán" luôn thì không hợp lý, Khánh sẽ bổ sung thêm 1 cấp trước đó nữa là văn hóa Hán, văn hóa Mãn,... (như góp ý của Như) rồi từ văn hóa Hán mới dẫn xuống tên họ.
Về dàn bài, thực ra chương 3 là nghiên cứu về sự ảnh hưởng (ý nghĩa văn hóa) của cách đặt tên ở một số quốc gia có ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Hoa (mà cụ thể là văn hóa Hán), trong đó làm rõ ý nghĩa văn hóa trong cách đặt tên ở các nước này có thay đổi những phần nào, giữa lại những phần nào, tại sao lại có sự thay đổi/giữ lại như vậy. Do đó nó vẫn nằm trong nội dung chung của đề tài chứ không phải một chương phụ (chương 2 chỉ ra biểu hiện của không gia ban đầu, chương 3 là sự thay đổi của những biểu hiện đó ở những không gian chịu ảnh hưởng). Tuy nhiên, có thể cách đặt tên chương khiến mọi người dễ nhầm lẫn, Khánh sẽ suy nghĩ thêm.
Cảm ơn Như nhiều nhé.

[Ngoc Khanh]

Chào chị
Em có một vài góp ý cho bài thực hành 1 của chị như sau:
1. Chủ thể nghiên cứu: theo em là "người Hán"
2. Không gian: theo em chỉ cần ghi "Trung Hoa" là được rồi ạ. Vì đang phân thích cấu trúc ngữ pháp tiêu đề, mà trong tiêu đề của chị chỉ có Trung Hoa nên không cần ghi thêm Đài Loan, Hồng Kong. Trong nội dung bài luận chị có thể nói rõ hơn.
Em chúc chị hoàn thiện tốt đề tài này

Cảm ơn Kiệt rất nhiều.
Về chủ thể nghiên cứu, chị sẽ có sự điều chỉnh lại cho phù hợp.
Về không gian nghiên cứu, do chị nghĩ "Trung Hoa" là cách gọi tên một nền văn hóa. Mà nền văn hóa này không phải chỉ ở Trung Quốc đại lục mà còn có cả Đài Loan, Hồng Kong. Do đó chị ghi cụ thể ra như vậy (thay vì ghi nước CHDCND Trung Hoa). Chĩ sẽ suy nghĩ thêm về ý của em và có điều chỉnh cho phù hợp.

Cảm ơn em nhiều nhé.

[TRANHOANGGIANG1982]

Chào Ngọc Khánh!
Giang có góp ý chút về đề tài của Khánh.
1. Khánh đang nghiên cứu về "tên họ" mà nội dung lại không thấy đề cập đến một tên họ nào cụ thể của người Hán; trong khi đó, lại đưa một số tên họ xuống phần phụ lục. Anh thấy không ổn. Qua tên họ đó, nó có ý nghĩa gì về mặt tâm linh, tin ngưỡng, xã hội hay mặt nào đó của đời sống xã hội thì phải nêu ở chương 2.
2. Thống nhất với ý kiến bạn Như, tên chương 3, Giang thấy chưa ổn lắm. Khánh nghiên cứu thêm nhé
Có vài ý kiến góp ý cùng Khánh.
Chào Khánh.
Chúc bạn khỏe.

[Ngoc Khanh]

Tên đề tài: TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

BÀI TẬP THỰC HÀNH 3: Chọn một khái niệm cơ bản trong đề tài và xây dựng định nghĩa

Khái niệm: “Tính” (một khái niệm trong tên họ của người Hán)

Bước 1: Những định nghĩa hiện có
- Định nghĩa 1: Tính là họ. Nước ta mỗi người có mỗi họ như Lê, Nguyễn, Phạm… (Từ Điển Hán Việt, Đào Duy Anh)
- Định nghĩa 2: Tính là họ. Con cháu gọi là tử tính, thứ dân gọi là bách tính (Hán Việt Từ Điển, Thiều Chửu)
- Định nghĩa 3: Tính là họ, được tạo từ chữ nữ với chữ sinh. “Nhân sinh dĩ vi tính tòng nữ sinh”. Mọi người đều biết thời cổ đại xa xưa, loài người đã trải qua chế độ thị tộc mẫu hệ, trong đó chế độ hôn nhân là ngoại tộc quần hôn. Cả một tốp những người nam giới cùng lứa tuổi của thị tộc A được đưa đến thị tộc B là chồng của cả một tốp người nữ cùng lứa. Con đẻ ra tất nhiên không biết bố mà chỉ sống với mẹ. Đó là nguyên nhân chính dẫn tới việc tạo ra chữ tính bằng cách ghép. (Giáo sư Phan Văn Các ở Viện Hán Nôm tại Việt Nam, dựa vào Thuyết Văn Giải Tự của Trung Quốc)

Bước 2: Phân tích định nghĩa
- Định nghĩa 1: Định nghĩa được chữ tính, có cho ví dụ để làm rõ.
- Định nghĩa 2: Định nghĩa được chữ tính, bổ sung cách gọi con cháu và thứ dân.
- Định nghĩa 3: Định nghĩa được chữ tính, từ cách hình thành chữ tính giải thích nguồn gốc cũa chữ tính.

Bước 3: Phân loại định nghĩa
- Định nghĩa 1 và định nghĩa 2: Định nghĩa theo từ vựng Hán Việt.
- Định nghĩa 3: Định nghĩa theo cấu tạo chữ Hán.

Bước 4: Xác định đặc trưng giống
“Tính” là họ.

Bước 5: Xác định ngoại diên
“Thị”
“Danh”
“Tự”
“Hiệu”

Bước 6: Xác định tiêu chí
- Về nghĩa: Là họ.
- Về cấu tạo chữ: Từ chữ “nữ” và chữ “sinh.
- Về công dụng: Phân biệt các dòng huyết thống.

Bước 7: Định nghĩa sơ bộ, lập sơ đồ cấu trúc, hình thành định nghĩa
“Tính” là từ tiếng Hán được tạo thành từ chữ “nữ” và chữ “sinh”, đươc dùng để gọi họ của người Hán, phân biệt các dòng huyết thống khác nhau trong tộc người Hán.

[Ngoc Khanh]

Tên đề tài: TÊN HỌ CỦA NGƯỜI HÁN TRONG VĂN HÓA TRUNG HOA

BÀI TẬP THỰC HÀNH 4: Lập bảng so sánh