Sau khi nhận được sự góp ý của Thầy và các bạn trên lớp, mình khi thấy đề tài nghiên cứu về Bản sắc Việt Nam hơi khó so với năng lực cuả mình, nên mình quyết định chuyển hướng nghiên cứu và đề tài lần này của mình là:
VĂN HÓA VẬT CHẤT CỦA NGƯỜI THÁI Ở MAI CHÂU HÒA BÌNH
Theo đề tài mới, xin phép được làm lại các bài tập thực hành như sau:
Bài tập thực hành số 1: PHÂN TÍCH TÊN ĐỀ TÀI
1. Phân tích cấu trúc ngữ pháp tên đề tài
[<Văn hóa><vật chất>] [<của người Thái><ở Mai Châu Hòa Bình>]
- Cụm từ trung tâm: Văn hóa vật chất
- Cụm từ định tố: của người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình
2. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Văn hóa vật chất
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Chủ thể: người Thái
+ không gian: Mai Châu, Hòa Bình
+ Thời gian: Từ khi tỉnh Hòa Bình thành lập (1886) đến nay
3. Lập sơ đồ phân tích
4. Xác định trọng tâm nghiên cứu
- Các cặp đối lập cơ bản:
+ Văn hoá vật chất>< Văn hóa tinh thần
+ người Thái >< các tộc người khác
- Giả thuyết nghiên cứu: Trong xu thế toàn cầu hóa diễn ra hết sức sâu rộng như hiện nay, liệu người Thái ở Mai Châu Hòa Bình có giữ được bản sắc cộng đồng của họ hay không, và nếu có thì việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của họ đã diễn ra như thế nào
Bài tập thực hành số 2: LẬP ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU
Đề tài: VĂN HÓA VẬT CHẤT CỦA NGƯỜI THÁI Ở MAI CHÂU HÒA BÌNH
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, đề tài nghiên cứu này được chia làm ba chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn
Chương 2: Các bình diện văn hoá vật chất của người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình
Chương 3: Bảo tồn và phát giá trị văn hóa của người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình
Nội dung dự kiến của đề tài nghiên cứu
PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tây Bắc là vùng đất có sức hấp dẫn, nhiều tiềm năng, cơ bản vì cảnh quan văn hóa đa dạng và là vùng đất có nhiều tộc người sinh sống, trong đó người Thái là đại diện cho một trong hai chủ thể văn hóa ở vùng Tây Bắc này. Trong thời điểm khi Việt Nam bước vào con đường hội nhập và toàn cầu hóa kinh tế, cùng với quá trình giao lưu tiếp biến văn hóa diễn ra hết sức sâu rộng, việc nghiên cứu văn hóa vật chất của người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình là điều cần thiết, từ đó góp phần trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của người Thái vùng Tây Bắc Việt Nam.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đề tài nghiên cứu này nhằm mục đích (i) tìm hiểu những thành tố, những đặc điểm cơ bản trong văn hóa vật chất của người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình, và (ii) đề xuất những giải pháp nhằm bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa của người Thái trong tiến trình giao lưu và tiến biến văn hóa đang diễn ra hiện nay.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu trong đề tài này là tộc người Thái ở Mai Châu, Hòa Bình.
4. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
Về tộc người Thái, từ trước tới nay đã có nhiều công trình nghiên cứu bao gồm các tài liệu liên quan đến đời sống văn hóa- xã hội của người Thái Nguồn tư liệu có thể tìm thấy từ Thư tịch biên soạn dưới các triều đại phong kiến khác nhau, từ các công trình nghiên cứu, sưu tầm được biên soạn dưới góc độ văn hóa học và du lịch, từ một số tạp chí thuộc các lĩnh vực khoa học xã hội và văn hóa nghệ thuật, tạp chí Dân tộc học, tạp chí Văn hóa nghệ thuật, tạp chí Văn hóa dân gian. Có thể kể ra như sau: Văn hóa và lịch sử người Thái ở Việt Nam của Nhà xuất bản Văn hóa Dân tộc, năm 1998, do Cẩm Trọng chủ biên; Người Tày Thái cổ ở Việt Nam của Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội, năm 2015, do Hoàng Lương chủ biên; và đặc biệt là nhà nghiên cứu Đặng Nghiêm Vạn đã dành nhiều th7i2 gian và công sức cho các công trình nghiên cứu quan trọng về người Thái như “Sơ lược về sự thiên di của các bộ tộc Thái vào Tây Bắc Việt Nam”, như “Quá trình hình thành các nhóm Tày Thái Việt Nam”, như “Tư liệu về lịch sử và xã hội dân tộc Thái.
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Phương pháp nghiên cứu tài liệu là phương pháp chủ yếu được sử dụng trong việc thực hiện đề tài này, bên cạnh việc thực hiện chuyến đi thực địa gần nhất đến Mai Châu, Hòa Bình vào tháng 1/2019.
6. BỐ CỤC NỘI DUNG ĐỀ TÀI
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1.1. Khái niệm “văn hóa”
1.1.2. Khái niệm “văn hóa vật chất”
1.1.3. Khái niệm “tộc người”
1.2. LÝ THUYẾT TIẾP CẬN
Đề tài nghiên cứu này dựa trên các lý thuyết như sau: Lý thuyết “Vùng văn hóa” (Cultural Area) của Clark Wissler (1870-1947) và Alfred Kroeber (1876-1960); Lý thuyết “Sinh thái học văn hóa” (Cultural Ecology) của Julian Haynes Steward (1902-1972); Lý thuyết “Địa văn hóa” (Cultural Geography) của Carl O. Sauer (1899-1975) với thuật ngữ Cảnh quan văn hóa (Cultural Landscape); Lý thuyết Giao lưu tiếp biến văn hóa.
1.3. TỔNG QUAN VỀ NGƯỜI THÁI Ở MAI CHÂU, HÒA BÌNH
Người Thái Hoà Bình sinh sống chủ yếu ở huyện Mai Châu. Tên gọi xưa của Mai Châu là Mương Mai, được hình thành vào khoảng thế kỷ XIII. Từ khoảng cuối thế kỷ 13 đầu thế kỷ 14, người Thái từ vùng Bắc Hà, Lào Cai đã về đây định cư. Mai Châu vốn là một trong 5 châu của phủ Chợ Bờ khi thành lập tỉnh Mường, tiền thân của tỉnh Hòa Bình (năm 1886). Đến năm 1892, Mai Châu là một trong 5 châu của Hòa Bình. Địa hình Mai Châu khá phức tạp, bị chia cắt nhiều bởi hệ thống khe, suối và núi cao. Ở vị trí cửa ngõ của vùng Tây Bắc, khí hậu của vùng Mai Châu chịu ảnh hưởng rõ rệt của chế độ gió mùa Tây Bắc, mang sắc thái riêng của khí hậu nhiệt đới núi cao. Mai Châu được thiên nhiên ưu đãi, cảnh quan môi trường ở Mai Châu rất đẹp, với núi non hùng vĩ, thảm rừng được bảo vệ luôn giữ màu xanh tươi. Ngoài ra, Mai Châu từ lâu đã nổi tiếng với những di tích, danh thắng là điểm thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước. Hiện nay, Mai Châu là một huyện miền núi thuộc tỉnh Hoà Bình, và theo số liệu thống kê năm 2015, Mai Châu có tổng diện tích tự nhiên là 57.127,98 ha; với dân số là 54.537 người, là vùng đất tập trung sinh sống của 5 dân tộc anh em, trong đó người Thái chiếm đa số 57,3%, tiếp theo là người Mường (17,33%), người Kinh (11,96%), người Mông (9,83%), và cuối cùng là người Dao (1,98%).
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
CHƯƠNG 2: CÁC BÌNH DIỆN VĂN HÓA VẬT CHẤT CỦA NGUỜI THÁI Ở MAI CHÂU HÒA BÌNH
2..1. VĂN HÓA SẢN XUẤT
2.2. VĂN HÓA CƯ TRÚ
2.3. VĂN HÓA ẨM THỰC
2.4. VĂN HÓA TRANG PHỤC
2.5. PHƯƠNG TIỆN ĐI LẠI
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
CHƯƠNG 3: VẤN ĐỀ BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY CÁC GIÁ TRỊ VĂN HÓA CỦA NGƯỜI THÁI Ở MAI CHÂU, HÒA BÌNH HIỆN NAY
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
PHẦN KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
