BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ

[Đỗ Thị Thanh Vân]

Cảm ơn Phát.
- Cái biểu đạt: thiên về giá trị vật chất - hình thức, được thể hiện ở các kiến trúc tôn giáo, hội họa, nghệ thuật tạo hình, trong văn học...
- Cái được biểu đạt: thiên về giá trị tinh thần - nội dung, ý nghĩa của biểu tượng là gì.

Thân

[Đỗ Thị Thanh Vân]

BÀI TẬP CHỈNH SỬA SAU KHI ĐÃ ĐƯỢC GÓP Ý

BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
Môn: Phương pháp nghiên cứu trong văn hóa học
Giảng viên: GS. TSKH Trần Ngọc Thêm
Học viên: Đỗ Thị Thanh Vân
MSHV: 186031064015
Lớp: Cao học Văn hóa học K19A
---------------------------
Bài tập thực hành 1: Phân tích đề tài
Tên đề tài: BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
1. Phân tích cấu trúc ngữ pháp tên đề tài
[BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA] [TRONG <VĂN HÓA KHMER> <NAM BỘ>]
-Cụm từ trung tâm: BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA
-Cụm từ định tố: TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
2. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-Đối tượng nghiên cứu: Rắn Naga
-Phạm vi nghiên cứu: TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ
+ Chủ thể: Người Khmer
+ Không gian: Nam Bộ
+ Thời gian: Toàn thời gian
3. Lập sơ đồ phân tích


4. Xác định các cặp đối lập
- Rắn Naga Khmer Nam Bộ>< Rắn Naga Ấn Độ
- Ổn định>< Biến đổi
- Tương đồng >< Khác biệt
5. Giả thuyết nghiên cứu
- Khảo cứu lớp văn hóa bản địa làm nền tảng cho quá trình giao lưu tiếp biến văn hóa với Ấn Độ.
- Khảo cứu các đặc điểm văn hóa, tín ngưỡng bản địa ảnh hưởng đến việc lựa chọn rắn Naga trong văn hóa Nam Bộ

Bài tập thực hành 2: Lập đề cương
Tên đề tài: BIỂU TƯỢNG RẮN NAGA TRONG VĂN HÓA KHMER NAM BỘ

Mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục tiêu nghiên cứu
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-Đối tượng nghiên cứu: Rắn Naga
-Phạm vi nghiên cứu: Trong Văn hóa Khmer Nam Bộ
+ Chủ thể: Người Khmer
+ Không gian: Nam Bộ
+ Thời gian: Toàn thời gian
4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
- Phương pháp quan sát: Đi tham quan tại Chùa Khmer ở Tp. Hồ Chí Minh
- Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu
5. Bố cục và nội dung đề tài
Nội dung
Chương 1: Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1 Các khái niệm
1.1.1.1 Biểu tượng
1.1.1.2 Rắn Naga
1.2. Cơ sở thực tiễn
Tiểu kết chương 1
Chương 2: Biểu tượng rắn Naga trong văn hóa người Khmer Nam Bộ
2.1 Nguồn gốc và truyền thuyết về rắn Naga
2.2 Rắn Naga trong tôn giáo người Khmer Nam Bộ
2.3 Rắn Naga trong kiến trúc và hội họa
2.4 Rắn Naga trong văn học
2.5 Ý nghĩa Rắn Naga trong văn hóa Khmer Nam Bộ
Tiểu kết chương 2
Chương 3: So sánh với biểu tượng Naga trong văn hóa nghệ thuật Ấn Độ
3.1 Biểu tượng Naga trong tôn giáo
3.1 Biểu tượng Naga trong văn học
3.2 Biểu tượng Naga trong nghệ thuật
Tiểu kết chương 3
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
BÀI TẬP 3: DOCUMENT MAP VÀ SƯU TẦM TÀI LIỆU
1. Document Map





2. Sưu tầm tài liệu
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trần Minh Hường. (2011), Hình tượng rắn trong truyện cổ dân gian Việt Nam : [k.đ. : k.n.x.b.].
2. Phan Anh Tú. (2008), Truyền thuyết về rắn Naga trong văn hóa Khmer. - Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh.
3. Phan Anh Tú. (2008), Rắn thần Naga và thủy quái Makara trong văn hóa Campuchia, Lào và Thái Lan. - Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh.
4. Trần Minh Hường. (2010) Hình tượng rắn qua tục thờ và huyền thoại. - Tạp chí Văn hóa nghệ thuật, số 311-312.
5. Phạm Thị Thủy Chung, Đinh Hồng Hải. (2015). Biểu tượng rắn thần (Naga) trong văn hóa nghệ thuật Ấn Độ và ảnh hưởng của nó trong văn hóa Việt Nam và Đông Nam Á. (Truy xuất từ: https://www.academia.edu)
6. Phan Mạnh Hùng. (2013), Biểu tượng Rắn trong văn hóa một số nước Phương Đông. (truy xuất từ: http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van- ... -dong.html)
7. Trần Bảo Ngọc. (2013), Kiến trúc chùa Khmer – Biểu tượng nghệ thuật và tâm thức Phật giáo (Truy xuất từ: http://www.vanhoahoc.vn/nghien-cuu/van- ... -giao.html)

Bài tập 4: Xây dựng định nghĩa
* Biểu tượng
- Biểu tượng (symbol)
- Thuật ngữ symbol bắt nguồn từ Hy Lạp. Symbolon có nghĩa là ký hiệu (Sign), dấu hiệu, lời nói, tín hiệu, triệu chứng, hợp đồng v.v...
- Tự điển Larousse cho rằng : "Biểu tượng là một dấu hiệu hình ảnh, con vật sống động, hay đồ vật, biểu hiện một điều trừu tượng, nó là hình ảnh cụ thể của một sự vật hay một điều gì đó"
- Theo Từ điển tiếng Việt: “Biểu tượng vừa là hình ảnh tượng trưng vừa là hình thức của nhận thức, cao hơn cảm giác, cho ta hình ảnh của sự vật vào giác quan ta đã chấm dứt”.
- Tác giả Trần Ngọc Thêm trong công trình “Những vấn đề văn hóa học lý luận và ứng dụng. “Biểu tượng là phức thể của cái biểu đạt và cái được biểu đạt trong mối quan hệ chặt chẽ, có lý do giữa chúng”.
Các lý thuyết nghiên cứu về ký hiệu học văn hóa và biểu tượng văn hóa bắt nguồn từ môn ngôn ngữ học cấu trúc và Ferdinand de Saussure. Theo đó: “Ngôn ngữ là một hệ thống ký hiệu, mỗi ký hiệu ngôn ngữ có hai phần: cái biểu đạt và cái được biểu đạt. Cái biểu đạt là một hình ảnh thính giác, cái được biểu đạt là một khái niệm, ông là người đầu tiên đã đưa ra cấu trúc 2 phần của biểu tượng gồm cái biểu đạt (CBĐ) và cái được biểu đạt (CĐBĐ). Như vậy, từ những định nghĩa trên ta thấy của tác giả Trần Ngọc Thêm có thể nói là phù hợp với định nghĩa của Ferdinand de Saussure.
* Rắn Naga
Theo tác giả Phan Anh Tú: Naga trong tiếng Phạn có nghĩa là rắn lớn, nhằm chỉ con rắn hổ mang, loài rắn mà nộc độc của nó có thể giết chết một con voi trưởng thành. Loài rắn hổ mang còn tượng trưng cho thần Civa vì chúng bao hàm cả hai ý nghĩa hủy diệt và tái sinh.
Rắn Naga trong tiếng Khmer gọi là Niệk, hình tượng này hiện diện trong văn hóa Khmer có lẽ từ trước khi văn hóa Ấn Độ ảnh hưởng đến vùng đất này vì người Khmer vốn có tín ngưỡng bản địa thờ rắn.

Bài tập 5: Lập bảng so sánh




Bài tập 6: Vẽ sơ đồ

Biểu tượng và giá trị văn hóa