Môn học: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Giảng viên: GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm
Học viên: Nguyễn Ngọc Yến Hương
Lớp: Châu Á học 2018-2
_______________________
Tên đề tài: YẾU TỐ VĂN HÓA TRONG CÔNG TÁC DỊCH THUẬT TIẾNG NHẬT
1. Phân tích cấu trúc ngữ pháp tên đề tài
- Cụm từ trung tâm: “Yếu tố văn hóa”
- Cụm từ định tố: “trong công tác dịch thuật”, “tiếng Nhật”
2. Xác định đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Yếu tố văn hóa
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Giới hạn không gian: Dịch thuật
+ Giới hạn chủ thể: người làm công tác dịch thuật
+ Giới hạn thời gian: toàn thời gian
3. Lập sơ đồ phân tích
4. Xác định trọng tâm nghiên cứu
- Các cặp đối lập cơ bản:
+ Tiếng Nhật >< Tiếng Việt
+ Dịch thuật tiếng Nhật>< Dịch thuật tiếng Việt
- Giả thiết nghiên cứu: Tính tất yếu của yếu tố văn hóa trong ứng dụng dịch thuật
Bài tập thực hành 2: XÂY DỰNG ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU
Tên đề tài: YẾU TỐ VĂN HÓA TRONG CÔNG TÁC DỊCH THUẬT TIẾNG NHẬT
Dẫn nhập:
1. Lý do chọn đề tài
Văn hóa và ngôn ngữ của văn hóa đó là hai yếu tố không thể tách rời nhau. Hay nói cách khác, văn hóa và ngôn ngữ của văn hóa đó hòa quỵên và ảnh hưởng lẫn nhau.
Tuynhiên, văn hóa của các ngôn ngữ khác nhau không phải luôn tương đồng với nhau, và giữa chúng luôn tồn tại những khác biệt nhất định. Chính vì vậy, đây là một vấn đề gây không ít khó khăn cho người làm công tác dịch thuật, khi chuyển tải các yếu tố văn hóa của văn bản gốc sang ngôn ngữ đích, cố gắng tránh không gây sự hiểu nhầm, lệch lạc, hay bóp méo nghĩa của văn bản gốc
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu các hiện tượng văn hóa dân tộc và miêu tả theo hướng phục vụ cho nhiệm vụ
dịch thuật. Người làm công tác dịch thuật cần chọn lọc tìm ra những hiện tượng văn hóa có liên quan đến hoạt động giao tiếp để sử dụng ngoại ngữ trong dịch thuật đúng chuẩn mực văn
hóa của người bản ngữ, qua đó nâng cao hiệu quả của quá trình tác nghiệp.
3. Lịch sử vấn đề
“Dịch thuật và tự do” – Hồ Đắc Túc.
“Quan hệ ngôn ngữ, văn hóa và giao tiếp giao văn hóa” – GS.TS Dương Đắc Niệm(ĐHQG Hà Nội)
“Ngữ dụng học và Văn hóa – Ngôn ngữ học” – GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm (Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh).
4. Đối tượng nghiên cứu
- Yếu tố Văn hóa thể hiện trong ngôn ngữ
5. Phạm vi nghiên cứu:
- Giới hạn về không gian : lĩnh vực dịch thuật tiếng nhật.
- Giới hạn chủ thể : người làm công tác phiên dịch.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
+ Đóng góp về khoa học: Góp phần lý giải những vấn đề về sự khác biệt văn hóa trong cách diễn đạt bằng ngôn ngữ trong giao tiếp cũng như trong tiếp thu và truyền tải một nền văn hóa khác qua công tác dịch thuật
+ Đóng góp về thực tiễn: Giúp người làm công tác dịch thuật biết cách trang bị kiến thức tốt hơn, cũng như sinh viên có phương pháp học tốt hơn ngôn ngữ nướ ngoài mà mình chọn.
7. Khung lý thuyết và giả thuyết nghiên cứu
-Thu thập, nghiên cứu tài liệu;
- So sánh thực chứng;
- So sánh cấu trúc.
- Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở để lý giải cho việc tư duy ngôn ngữ căn cứ trên nền văn hóa của ngôn ngữ ấy
8. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu
Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu Văn hóa học.
Nguồn tư liệu : các bài viết được đăng trên các tạp chí nghiên cứu về ngôn ngữ và văn hóa.
9. Bố cục đề tài
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Các khái niệm
• Văn hóa
• Giao tiếp Văn hóa
• Ngôn ngữ
1.1.2. Lý thuyết nghiên cứu
• Lý thuyết loại hình văn hóa (Trần Ngọc Thêm)
• Ngữ dụng học và Văn hóa – Ngôn ngữ học (Trần Ngọc Thêm)
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Tổng quan về Văn hóa Nhật bản
1.2.2. Tổng quan về Văn hóa Việt Nam
Chương 2. ĐẶC TRƯNG CỦA VĂN HÓA TRONG DỊCH THUẬT
2.1 Những nét dị biệt về văn hóa trong giao tiếp văn hóa
2.2 Những dị biệt trong văn hóa trong hành vi ứng xử
2.3 Những dị biệt trong văn hóa trong từ vựng
Chương 3. VAI TRÒ CỦA NGÔN NGỮ VÀ VĂN HÓA TRONG DỊCH THUẬT
3.1. Các quan niệm về dịch thuật
3.2. Chức năng Ngữ pháp và từ vựng
3.3. Sự kết hợp văn hóa và ngôn ngữ
PHẦN KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Những vấn đề văn hóa học lý luận và ứng dụng- GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm (Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh).
2. Dịch thuật và tự do – Hồ Đắc Túc.
3. Quan hệ ngôn ngữ, văn hóa và giao tiếp giao văn hóa – GS.TS Dương Đắc Niệm(ĐHQG Hà Nội)
4. Ngữ dụng học và Văn hóa – Ngôn ngữ học – GS.TSKH. Trần Ngọc Thêm (Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh).
5. Văn hóa Nhật bản – NXB Thế giới – Vũ Hữu Nghị dịch
Chào các anh chị học viên cao học,
Qua ý kiến đóng góp nhận được của các anh chị, Hương có chỉnh sửa lại tên đề tài.
Rất mong nhận được sự nhận xét, phê bình của các anh chị ạ!
Chân thành cảm ơn.
Yến Hương