gửi bởi nguyenhoanglai » Thứ 6 04/01/08 15:44
Trước tiên Tôi xin cáo lỗi về vịêc nhập dữ liệu có sơ xót (như chúng ta lại nhập thành chúng tao,…). Để là rõ quan điểm của mình như thầy Tới có nhận xét “Dẫn chứng và trích dẫn "lịch sử vấn đề" hơi nặng nề”. Tôi ghi nhận ý kiến đó, thế nhưng một vấn đề khi nêu ra để nghiên cứu, vịêc lựa chọn phương pháp tiếp cận là một việc làm hết sức cần thiết trong khoa học. Trở lại vấn đề thầy đưa ra “xây dựng và sử dụng công cụ quản lý” điều đó có nghĩa là liên quan đến những thiết chế và định hướng của nhà nước, từ đó tôi chọn hướng tiếp cận vấn đề đó chính là “chính trị văn hóa”(politic culture). Theo tôi đây là một quan điểm cần thiết hơn bao giờ hết, dĩ nhiên là chúng ta không bàn về chính trị (người viết nhấn mạnh). Nhưng chính những thiết chế, những đường lối sẽ tác động rất lớn đối với định hướng phát triển của xã hội. Việc trích dẫn “nặng nề” có lẽ ở đây tôi chưa phân tích rõ quan điểm của mình, theo tôi vịêc trích dẫn ấy không phải là “phê phán, vạch lá tìm sâu” mà là một vịêc làm “ôn cố tri tân” và để chí ra rõ hướng tiếp cận của mình “đó chính là sự va chạm giữa những thiết chế định hướng xã hội” đã gây ra những hậu quả gì đối với văn hóa? chỉ ra chúng ta đã làm được gì và vấp phải những sai lầm gì, từ đó đưa ra những hướng giải quyết, định hướng trong công cuộc xây dựng công cụ quản lý văn hóa.
Có lẽ tôi đã không nêu ra dụng ý của mình một cách rõ ràng.
Vấn đề mà tôi muốn nhấn mạnh đó chính là sự va chạm giữa các thiết chế, quy luật vân động và phát triển là không phủ nhận sạch trơn, mà là kết thừa và phát triển. Một điều mà tôi phát hịên ra trong lịch sử của những cuộc cải cách đó chính là sự va chạm giữa những thiết chế, truyền thống và hiện đại, đó là điều mà tôi muốn đề cập trong những trích dẫn của mình. Trước tiên tôi xin giải thích “sự va chạm giữa những thiết chế”điển hình như khi Tần Thủy Hòang thống nhất Trung Hoa, ông ta lập tức áp dụng chính sách “pháp trị”(Hàn Phi Tử) và ông bài bác, đàn áp Nho học(Khổng Tử), không tiếp thu và biến đổi nó mà là “phủ nhận” đó là một sai lầm, kế đến phong trào cải cách Trung Quốc 1919 cũng đã gây tra những thiệt haị đáng kể về vốn văn hóa truyền thống đó là một điều mà tôi phát hiện, từ những khía cạnh “chính trị văn hóa” ấy cho chúng ta một cứ liệu rõ ràng rằng “xây dựng và sử dụng công cụ quản lý” có liên quan mật thiết giữa hai hặt :chủ thể (những định hướng nhà nước) và khách thể (những giá trị truyền thống của dân tộc và xã hội). Vịêc xác lập như vậy giúp cho chúng ta có một cái nhìn hòan thiện hơn .
Kế đến tôi xin làm rõ sự va chạm giữa những khía cạnh truyền thống và hịên đại, đã có một thời gian chúng ta bài bác những giá trị văn hóa dân gian, những lễ hội cổ truyền, …và tiếp thu những cái mà chúng ta cho là “văn minh” tôi xin nhấn mạnh “văn hóa dân gian là cội nguồn của văn hóa dân tộc”, GS. Trần Văn Khê từng phát biểu rằng “chúng ta nên nhớ rằng, bạn bè trên thế giới khi đến Việt Nam là muốn nhìn thấy bộ mặt thật của văn hóa Việt Nam chứ không phải muốn thấy chúng ta bắt chước thế giới gỏi đến mức nào.”(Tạp chí Văn Hiến, số1(70) – 2007, trang14). Có một thời gian chúng ta bài bác sách tiếng Anh, đốt sách tiếng Anh ngay chốn công cộng, đó là những sai lầm, hạn chế.
Từ sau đại hội đảng lần VI, với những chính sách cải cách kinh tế, xã hội, … không cứng nhắc, rập khuôn,.. Từ đó đã thay đổi diện mạo của Việt Nam. Những vấn đề ấy giúp cho chúng ta tìm hiểu chuyện xưa và hiểu chuyện nay hơn (ôn cố tri tân), trên cơ sở đó tôi đề xuất ra hướng “xây dựng và sử dụng công cụ quản lý” như sau:
Chúng ta phải hiểu rõ quy luật phát triển là có kế thừa và tiếp thu cái mới, trong mối tương tác giữa chủ thể (định hướng, chính sách của nhà nước) và khách thể (đó là những giá trị văn hóa truyền thống và hịên đại), như vậy thì mới tòan diện.
Về phía chủ thể cần phải triển khai:
Trước tiên là đội ngũ cán bộ quản lý phải chuyên nghiệp, không xử lý vấn đề theo cảm tính, theo định kiến, mà phải khách quan (kiến thức chuyên môn, trình độ nhận thức).
Khi đưa ra một quyết định về quản lý cần xem xét trên nhiều phương diện (tòan diện), chứ không theo quan điểm cảm tính (gần đây vấn đề game online gây rất nhiều tranh cãi, có rất nhiều ý kiến mang tính chất phiến diện, mà không nhận thấy giá trị của nó trong đời sống).
Tập trung xây dựng, phục hồi những di sản văn hóa (bảo tồn văn hóa, những di tích).
Giới thiệu văn hóa Việt Nam đến các nước bạn (quảng bá văn hóa; một điều nghịch lý là các bảo tàng Việt Nam hễ thấy Tây nghĩ là giàu và tính tiền theo “Tây” bán vé cho người Việt 2000đ, thì người nước ngòai 20.000đ, chúng ta không nên có những lối quan đểm như vậy).
Khách thể (những giá trị văn hóa):
Phát huy và giữ gìn “bản sắc dân tộc”, những giá trị văn hóa nào không còn phù hơp thì phải quên lãng (như nhuộm răng, ăn trầu, …).
Những nhu cầu về sinh hoạt văn hóa dân gian cần phải khuyến khích (mới đây không gian văn hóa cồng chiên đã được công nhận là di sản văn hóa thế giời, …)
Văn hóa dân gian là cội nguồn của văn hóa dân tộc, nên bảo tồn vả phát huy (bài trừ những tiêu cực lạm dụng mê tín dị đoan, …).