[justify]Người ta kể lại rằng ở cực Nam Trung Bộ của Tổ quốc - nơi núi rừng Bác Ái thuộc tỉnh Ninh Thuận, dân tộc Raglai có một tục gọi là ngủ thảo. Đây là một tập tục chỉ dành cho nam thanh nữ tú chưa lập gia đình. Họ gặp nhau trong những đêm hội của làng. Bên vách sàn, bên choé rượu cần, họ say sưa múa nhảy quanh đống lửa theo nhịp mã la (vật gia truyền của mỗi gia đình, có chức năng như một nhạc cụ) ngân vang. Khi đêm đã về khuya, nhảy đã mệt, lửa đã tàn, người con trai con gái tìm về chốn nghỉ ngơi nơi mái nhà sàn. Họ nằm bên nhau gửi trao nỗi niềm tâm sự, nhưng chẳng ai dám “vượt rào”. Luật tục phạt vạ rất nặng những ai đắm đuối mê say lỡ “đổ nước bạn tình”- vừa xấu hổ mẹ cha, vừa bị thần ông bà nổi giận. Con trai con gái Raglai tự do hẹn hò, không phân biệt nam hay nữ là người chủ động (thậm chí có thể hẹn hò với cả người khách ở nơi khác đến) cho tới khi nào ưng cái bụng của nhau, nhưng điều đặc biệt là họ chỉ mời ngủ với những người họ thích chứ không bao giờ nay một người, mai người khác. Đó chính là lòng chung thuỷ và tình yêu trong sáng của những con người Raglai chân chất.
Nhưng khi chúng tôi có dịp lên Bác Ái thì được biết bây giờ ngủ thảo chỉ còn là một kí ức. Cho đến những năm 90 của thế kỉ XX, nó đã hoàn toàn biến mất vì có những kẻ lợi dụng làm biến tướng vẻ đẹp thanh khiết ban đầu của. Đó là những kẻ nằm trong con số chưa đến 5% của huyện Bác Ái không phải là người Raglai, chủ yếu là người Kinh. Nếu tính theo tỉ lệ nam nữ thì những kẻ phá hoại chỉ chiếm khoảng 2% dân số của toàn huyện, thế mà làm biến mất cả một tập tục của một dân tộc! Vừa tức vừa buồn kinh khủng khiếp!
[/justify][/justify]
