gửi bởi huynhcamthuy » Thứ 5 21/02/08 22:46
Vì ngôn ngữ là một bộ phận của văn hoá, do đó, dạy ngôn ngữ tức là quá trình truyền tải văn hóa một cách gián tiếp và khá hiệu quả; tuy nhiên, nó còn tuỳ thuộc vào phương pháp giảng dạy của giáo viên và quá trình thụ đắc ngôn ngữ của học viên.
Về chủ đề chào hỏi, vốn thường xuất hiện như bài đầu tiên trong quá trính dạy tiếng Việt cho người nước ngoài như một ngoại ngữ. Tôi đồng ý với ý kiến của bạn binhan va haiphuong69, chúng ta không nên giải thích quá nhiều về văn hóa “hỏi để chào” ngay ngày đầu tiên, ở trình độ vỡ lòng, khiến người học dễ bị “tẩu hỏa nhập ma”, nhưng cũng không phải chỉ dừng lại ở câu “chào anh/ chị/cô/ ông/ bà… trong “bất cứ tình huống nào” như bạn haiphuong69 nói. Theo tôi, giáo viên nên dạy về đại từ nhân xưng (personal pronoun) ngay ngày đầu tiên của buổi học và đó cũng là một cách gián tiếp giới thiệu văn hóa mang tính cộng đồng của người Việt hay nói đơn giản đó là văn hóa “gia đình”, văn hóa “làng xã”. Do tính cộng đồng, người Việt Nam tự thấy có trách nhiệm phải quan tâm đến người khác, mà muốn quan tâm thì cần biết rõ hoàn cảnh, trong đó có tuổi tác để lựa chọn từ xưng hô cho thích hợp, và nguồn gốc của những từ xưng hô đó chính là xuất phát từ cách xưng hô giữa những người trong gia đình với nhau, tức là đối với người Việt xã hội là một đại gia đình, mà ở đó người ta vẫn thể hiện trách nhiệm, tình cảm với nhau tùy theo mối quan hệ thân – sơ, tùy theo tính cách và hoàn cảnh xã hội của người giao tiếp. Chúng ta chỉ giải thích ngắn gọn cho họ hiểu một chút gì đó về đại từ nhân xưng để có thể vui vẻ gật đầu, cười nói với tất cả những người Việt mà họ gặp và không còn thấy e ngại nữa.
Không chỉ dừng lại ở đó, sau khi họ học nhiều bài học hơn, biết được nhiều cấu trúc trong tiếng Việt, thì giáo viên lại nhắc lại và giải thích rõ hơn ở từng câu nói và đặt ra những tình huống để họ có thể sử dụng nó một cách hợp lý nhất. Chẳng hạn: khi học câu hỏi “anh đi đâu đó (đấy)?” thì giáo viên nên nói là đó cũng được xem là một lời chào trong tiếng Việt, mặc dù nó có cấu trúc của một câu hỏi nhưng chúng ta không cần nghe và đợi chờ câu trả lời, mà chỉ “chào xã giao” lại thôi. Tương tự như vậy với những trường hợp khác, nên dàn trải kiến thức và giải thích ngắn gọn, dễ hiểu tùy theo trình độ và khả năng tiếp thu cũng như mục tiêu học của học viên. Nếu đó là một nhà nghiên cứu về văn hóa Việt Nam, chắc chắn họ sẽ hỏi giáo viên nhiều tình huống hơn và có thể mong được biết điều này sớm hơn những học viên khác.
Xét về phía người học ngoại ngữ, hiện tượng bạn kduy000 nói, tôi cho rằng đây là một điều khá bình thường trong môi trường ngôn ngữ, trong quá trình thụ đắc ngoại ngữ. Các bạn thử tưởng tượng, chúng ta đã học tiếng Anh từ rất lâu, có thể nói hơn 10 năm (nếu tính cả ở Đại học); nhưng liệu chúng ta có thật sự hiểu rõ văn hóa của người Anh, người Mỹ hay người Úc không?Và không ít người trong chúng ta còn chưa phân biệt được tiếng Anh xuất phát từ nước nào, chịu ảnh hưởng văn hóa phương Tây ra sao? Chẳng hạn, khi chào “good morning”, good night”, hoặc nói “have a good day”, “have a good time”, người phương Tây thật sự muốn gửi gắm điều gì, hay chỉ là một câu chúc, một câu chào cửa miệng mà chúng ta thường học rồi quy đổi theo thời gian và không gian để ứng dụng nó. Hoặc vô số các từ vựng như “suck” thay cho “boring” khi nói chán; “buddy” thay cho “best friend” khi chào một người bạn thân (Ex: hi, buddy). Chúng ta có được biết điều đó ngay từ ngày đầu tiên học về chào hỏi không? Thật sự nếu người học đã học khá nhiều trong một thời gian dài về ngoại ngữ và có thể đạt đến trình độ cao cấp nhưng họ không “tự thân vận động”, không xác định được mục tiêu khi học hoặc không hòa mình vào môi trường giao tiếp thực sự với người bản xứ thì khó mà hiểu hết được bản chất ngôn ngữ hay đặc trưng văn hóa của quốc gia nói ngôn ngữ ấy. Đó có thể quy trách nhiệm từ cả hai phía, không chỉ riêng giáo viên dạy.