Về nội dung: Với câu của Edouard Herriot (xin xem giới thiệu về Edouard Herriot), văn hoá được hiểu là:

a)         “là cái còn lại khi ta quên đi tất cả”: văn hoá [của một dân tộc] có sẵn ngay trong mỗi con người, nó là những gì sâu lắng nhất, bản chất nhất.

b)         “là cái còn thiếu khi ta đã học tất cả”: văn hoá rộng vô cùng, có ở khắp mọi nơi, học bao nhiêu vẫn là chưa đủ.

Phương án của em đưa ra "Văn hóa là cái còn lại khi ta đã quên đi tất cả những gì đã học" để thay thế câu danh ngôn của Edouard Herriot vừa thiếu vừa thừa:

Thiếu cái mông mênh vô cùng, mà thừa hai chữ “đã học”. Hai chữ này của em làm cho cái “tất cả” mà Edouard Herriot nói vừa nông, vừa hẹp. Vì cái “tất cả” mà Edouard Herriot nói không chỉ giới hạn trong những gì ĐÃ HỌC được, nó bao gồm cả những cái đã thấy được, đã cảm được, đã được lập trình sẵn trong tiềm thức mỗi con người.

Về hình thức: Để trở thành danh ngôn, một câu nói không chỉ cần hay về nội dung, mà còn cần phải đẹp về hình thức. Khi có hai vế đăng đối (phép đối như một phương thức liên kết văn bản), câu văn sẽ trở nên mượt mà hơn, dễ nhớ hơn rất nhiều. Em cứ đọc lại câu gốc và câu của em rồi lắng nghe mà xem, sẽ thấy sự khác nhau rất lớn.

A. Trong nghiên cứu khoa học, cả phương pháp thực nghiệm lẫn lý thuyết đều có thể sai hoặc đúng (có thể với những mức độ khác nhau), chỉ những người thiển cận mới tuyên bố rằng chỉ có cái này là duy nhất đúng còn cái kia là chắc chắn sai.

Vậy thì, câu hỏi mà To Anh Thu đặt ra “cách thức để kiểm chứng độ tin cậy của thông tin là gì?” là hoàn toàn có cơ sở.

Theo kinh nghiệm cá nhân của tôi, thông tin A có thể được coi là có độ tin cậy cao (hơn thông tin B) nếu nó thỏa mãn một, một số hoặc tốt nhất là tất cả các yêu cầu sau:

a)         Được nhiều người thừa nhận (tiêu chí định lượng, thống kê)

b)         Được (nhiều) người có uy tín trong lĩnh vực đang xét thừa nhận (tiêu chí định tính, kinh nghiệm)

c)         Có tính hợp lý (hệ thống) cao (tiêu chí định tính, lô-gic)

d)         Có tính đơn giản cao (quy luật tiết kiệm trong phát triển).

Khi các yêu cầu (tiêu chí) này mâu thuẫn với nhau thì các yêu cầu sau có giá trị cao hơn yêu cầu trước. Ví dụ, ý kiến số đông là tốt, số đông có uy tín càng tốt. Nhưng trong khoa học, có không ít trường hợp chân lý thuộc về duy nhất một người. Trong trường hợp đó, chính là tính hợp lý, tính hệ thống, tính đơn giản sẽ là trọng tài phán xét. Chân lý bao giờ cũng hợp lý. Chân lý bao giờ cũng đơn giản. Cái gì càng có vẻ uyên bác, phức tạp, cầu kỳ bao nhiêu thì càng xa sự thật bấy nhiêu, vì sự thật bao giờ cũng đi theo con đường ngắn nhất.

Ngọc Thêm