TỤC THỜ ÔNG NAM HẢI VÀ LỄ HỘI CẦU NGƯ Nguyễn Man Nhiên Từ bao đời nay, người dân làm nghề biển giã rất sùng kính cá Voi, coi đó là một vị thần tối cao luôn cứu giúp họ khi gặp hoạn nạn trên biển cả. Trong các đình làng biển ở Khánh Hòa, ngoài bàn thờ Tiền hiền, Hậu hiền còn có bàn thờ Ông Nam Hải (tức cá Voi). Vào tháng 3 hoặc tháng 7 âm lịch hàng năm, ngư dân thường tổ chức lễ hội cầu ngư với mục đích cầu Ông Nam Hải…

    THỜ CÚNG TỔ TIÊN   Lê Văn Ngọc     Phan Kế Bính ở những năm đầu thế kỷ 20, theo xu hướng Duy tân của các nhà nho, nhất là Ðông Kinh Nghĩa Thục, đã nhận xét về tục phụng sự tổ tiên, với ý kiến đả phá những rườm rà của tục ấy trong xã hội Việt Nam ta . Ông viết trong Việt Nam Phong Tục: Xét cái tục phụng sự tổ tiên của ta rất là thành kính, ấy cũng là một lòng bất vong bản, cũng là một việc nghĩa vụ của người…

  TIẾNG VIỆT SÀI GÒN: NHẬN DIỆN VÀ THỂ HIỆN   TS. LÝ TÙNG HIẾU (Khoa Văn hoá học, Trường Đại học KHXH & NV TP.HCM)   Đã tròn 20 năm kể từ khi tiếng Việt Sài Gòn bắt đầu được đưa vào giảng dạy cho người nước ngoài ở Việt Nam và được các phương tiện truyền thông đại chúng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh quan tâm thể hiện. Tuy nhiên, sự "lên hương" đó của tiếng Việt Sài Gòn dường như không đi đôi với một sự nhận chân đầy đủ, khiến cho người ta…

ĐỀN ĐÔNG CUÔNG MỘT ĐIỂM KHỞI ĐẦU CỦA TỤC THỜ NỮ THẦN VIỆT Nguyễn Đức Dũng Vượt qua “thời gian chiêm bao” mà tư duy con người còn chìm trong không gian hoang dã với hiện tượng thờ các lực lượng “hồn nhiên” như cây cỏ, đất đá, một khúc của ngã ba sông,...để rồi con người tiến lên xây dựng một tổ chức mang tính xã hội. Trên đường đi đó dần dần con người định hình nhân dạng cho các thần linh mà trong đó một vị thần linh cơ bản đầu tiên là nữ thần.

    LỄ HỘI THÁNG TƯ CỦA NGƯỜI VIỆT Cao Xuân Phổ  

    ĐẶC TRƯNG VĂN HÓA VÀ Ý NGHĨA BIỂU TRƯNG TÔN GIÁO CỦA BỬU SƠN KỲ HƯƠNG VÀ TỨ ÂN HIẾU NGHĨA Đinh Văn Hạnh   Đạo Bửu Sơn Kỳ Hương và Tứ Ân Hiếu Nghĩa là những tôn giáo địa phương của Nam Bộ, là tôn giáo của những người nông dân khai hoang mở đất, ra đời và phát triển trong bối cảnh lịch sử đặc biệt, tương đối lâu dài, vì vậy mà in đậm bản sắc văn hóa Nam Bộ. Từ những tôn giáo địa phương này có khá nhiều khía cạnh để chúng ta…

TỤC THỜ NƯỚC CỦA NGƯỜI VIỆT VEN SÔNG HỒNG   Nguyễn Thị Việt Hương NCS. Viện Nghiên cứu Văn hóa  Nhìn từ quá khứ chúng ta sẽ thấy sự di chuyển của người Việt từ miền núi qua vùng châu thổ tới biển là một quy luật tất yếu. Chính tại quá trình di chuyển này, người Việt đã lựa chọn cây lúa nước làm nguồn cung cấp lương thực chủ đạo, thay thế cho cây lúa nương có năng suất rất thấp. Yếu tố nước vốn đã rất cần thiết trong đời sống con người càng trở nên có…

HÁT CỬA ĐÌNH Nguyễn Xuân Diện 500 năm về trước, tại đình làng Đông Ngạc, huyện Từ Liêm (Hà Nội) đã diễn ra lễ hội đầu xuân cầu phúc trong không khí đại lễ trang nghiêm, hào hùng. Trong ngày hội lớn đó 8 giáp trong làng cùng nhau thưởng đào ở đình làng. Các cô đào hát những bài thơ ca ngợi thành hoàng làng và cầu phúc cho dân làng. Lê Đức Mao đã thay mặt 8 giáp viết 9 bài văn để các giáp đọc và khen thưởng cho các cô đào.

NGƯỜI TÀY VỚI TÍN NGƯỠNG THỜ MẸ Huyền Trang               Tín ngưỡng thờ mẹ của người Tày bắt nguồn từ truyền thống coi trọng mẹ sinh sản, tôn trọng mẹ sinh sản. Nữ thần trông coi việc sinh sản được gọi là Mẻ Bjoóc (Mẹ Hoa). Họ cho rằng Mẹ Hoa ở trên trời mới là mẹ đẻ còn mẹ ở trần gian chỉ là người thừa lệnh Mẹ Hoa sinh ra con. Lễ hội Nàng Hai với tục thờ Mẹ Trăng là có liên quan đến tục thờ mẹ nói trên.

Sự phát triển hệ thống tín ngưỡng của người Việt trong quá trình di cư về phương Nam nhìn từ tục thờ cúng Cá Ông Đinh Văn Hạnh Người Việt xưa vốn sống chủ yếu ở miền trung du, sau đó tràn xuống vùng đồng bằng. Trồng lúa nước là nghề truyền thống. Họ ít khi vượt biển và có những chuyến hải trình dài ngày. Một số phát hiện mới, gần đây cho biết mãi đến thế kỷ 15, 16 mới có những chuyến thuyền buôn Việt Nam vượt biển đưa gốm Chu Đậu ra bên ngoài, mặc dù…